Αρβανίτες και 1821 (συνέχεια 4)

Αχαΐα

«Φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους»… ποιοι ήταν αυτοί; …

O βουλευτής και γιατρός από την Πάτρα Χ.Κορύλλος συνέγραψε ένα εξαιρετικά χρήσιμο βιβλίο, Χωρογραφία της Ελλάδος-Αχαΐα,1903 για την ιστορία-γεωγραφία της Αχαΐας βασιζόμενος σε ιστορικά στοιχεία και γνώσεις, πεζοπορίες στην περιοχή(εξού και τα έργα του Πεζοπορία από Πατρών εις Τρίπολιν, Πεζοπορία από Πατρών εις Σπάρτην, Πεζοπορία από Πατρών εις Καλάμας) και γνώμες εξεχόντων και μη κατοίκων της περιοχής.
Ας δούμε λοιπόν μια αναλυτική κατάσταση των Αρβανιτών και της κατανομής τους στην Αχαΐα σύμφωνα με τον Κορύλλο.

Επαρχία Καλαβρύτων:
Λυκουριά(Δ.Λευκασίου)-1236 Αρβανίτες (1)
Γκέρμπεσι(Δ.Λαπάθων)-185            "


Επαρχία Πατρών:
Δ. Πατρέων- 1.200 Αρβανίτες
Δ. Φαρών- 2.248           "
Δ. Δύμης- 5.309            "

Πληθυσμός Αχαΐας: 138.826
Σύνολο Αρβανιτόφωνων:  10.178



Αρβανιτόφωνα χωριά Αχαΐας
Δήμου Πατρών: Σούλι,Μοίρα,Τοπόλοβα
Δήμου Δύμης:
Χαικάλι(κατά το ήμισυ Αρβανίτες), Μπερδόνη, Κράλι(ήμισυ), Φώσταινα(ήμισυ), Τζάιλος(ήμισυ),Κασνεσέικα, Δραγάνου(ήμισυ),Καρέικα, Μέρτεζα(ήμισυ) (2), Μπούκουρα(ήμισυ),Φράγκα, Νηφορείκα, Γομοστός, Μποντέικα, Βίδοβα, Στριγγλέικα, Σκιαδέικα,Λακκόπετρα,Καραβοστάσι, Κέρμπεσι, Αποστόλου, Γκοτσουλέικα, Σαλομαλιλέικα, Λαμπρέικα, Μανετέικα.
Δήμος Φαρών: Μοίραλη, Μαζαράκι, Μπαρδικώστα, Ζουμπάτα, Λαλικώστα, Περιστέρια(ήμισυ),Ζώγα, Λάλουσι, Λόπεσι.
Σήμερα αυτοί οι δήμοι έχουν διασπαστεί και σε Δήμο Λαρισσού και Μόβρης.

Φανερό είναι και στην περίπτωση της Αχαΐας ότι αρκετά χωριά που «φαίνονται» αρβανίτικα είναι στην ουσία μικτά, όπως συμβαίνει σε όλες τις περιοχές που εγκαταστάθηκαν Αρβανίτες με συνέπεια εκτός από μερικές συμπαγείς αρβανίτικες συστοιχίες χωριών τα περισσότερα χωριά έχασαν την αρβανίτικη γλώσσα νωρίς.

Είναι ίσως η πιο ντροπιαστική σελίδα στην Ελληνική Επανάσταση αυτή που έγραψαν οι Αρβανίτες της Αχαΐας. Παραθέτω διάφορες διηγήσεις ιστορικών και αγωνιστών της εποχής αλλά και έγγραφα που δείχνουν σε ποια κατάσταση έφτασαν αυτοί οι προσκυνημένοι.


Ο Φωτάκος (3):
Προδοσία Νενέκου.
«Ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης διωρίσθη ὑπὸ τοῦ ἀρχιστρατήγουΤσιούρτς γενικὸς ἀρχηγὸς τῶν Πελοπονννησιακῶν ὅπλων. Ἐν δὲ τῇ Ἀχαΐᾳ τότε τὸ προσκύνημα εἶχε
προχωρήσει, τῇ παρακινήσει τοῦ ἀναθεματισμένου Δημητρίου Νενέκου, καταγομένου ἀπὸ τὸ χωρίον Ζουμπάτα τῆς ἐπαρχίας Πατρῶν. Οἱ λοιποὶ ὅμως καπεταναῖοι καὶ
σύντροφοί του, ἤτοι οἱ Κοντογεωργακαῖοι, ὁ Σταμάτης Μποτιώτης, ὁ Χαρμπίλας, ὁ Γκολφῖνος Λουμπεστιάνος, πολλοὶ Τσετσεβίται, ὁ Κώστας Γκερμπεσιώτης, οἱ Ἁγιοβλασίται
ἀδελφοὶ Οἰκονομόπουλοι καὶ πολλοὶ ἄλλοι ἀπεσπάσθησαν ἀπὸ τὴν συντροφίαν των καὶ ἐπανῆλθαν εὐθὺς χωρὶς νὰ συγκοινωνήσουν μὲ τοὺς Τούρκους. Ἐν τούτοις
ὅμως ὅλοι σχεδὸν οἱ Ἀλβανοὶ τῶν χωρίων ἐκείνων ἤγοντο καὶ ἐφέροντο ὑπὸ τοῦ Νενέκου. Αὐτὸς δὲ ὁ Νενέκος παλαιότερα, καὶ πρὶν προσκυνήσῃ εἰς τοὺς Τούρκους ἦτο
ὑπὸ τὰς διαταγὰς τοῦ Βενιζέλου Ρούφου, διότι οἱ πρόκριτοι τῆς Ἀχαΐας δὲν παρῃτήθησαν ποτὲ ἀπὸ τὰ ὅπλα καὶ ἔνεκα τούτου εἰς τὴν ἐπαρχίαν ταύτην ὑπῆρχε πάντοτε
δυσαρέσκειαν μεταξὺ τῶν προκρίτων καὶ τῶν κλεφτοκαπεταναίων,περὶ τῆς ὁποίας ἤδη θέλομεν διηγηθῆ ὅλαὅσα συνέβησαν.
…
…
ὁ
δὲ Κολοκοτρώνηςπάλιν διὰ τὸ γενόμενον τοῦτον χωρισμὸν εἰς μὲν τὰς Πάτρας διώρισε τοὺς ἀδελφοὺς Κουμανιωταίους,εἰς δὲ τὰ Καλάβρυτα τὸν Β. Πετιμεζᾶν καὶ τοὺς λοιποὺς ἀδελφούς του, καὶ εἰς τὴν Βοστίτσαν πρῶτον μὲν τὸν Δημήτριον Μελετόπουλον, δεύτερον δὲ τὸν Ἰωάννην Φεϊζόπουλον. Οἱ διορισμοὶ αὐτοὶ βεβαίως δὲν ἦσαν ἀρεστοὶ εἰς τὴν φατρίαν τῶν ἀρχόντων, ὡς τοῦτο ἐφανερώθη ἔπειτα, διότι οἱ Ἀλβανοὶ καπεταναῖοι, καὶ
ἰδίως ὁ Νενέκος, ὅστις καὶ ἀρχηγὸς ἐδείχθη ὅλων τῶν Τουρκοπροσκυνημένων, ἄρχισαν, ὡς εἴπαμεν, κρυφίως νὰ συνεννοῶνται μὲ τοὺς Τούρκους, οἱ δὲ προσκυνήσαντες
δὲν ἦσαν καθώς τινες λέγουσι, γενικῶς αἱ τρεῖς ἐπαρχίαι τῶν Πατρῶν, τῶν Καλαβρύτων καὶ τὴς Βοστίτσας, ἀλλὰ μόνον ὀλίγα χωρία καὶ ὀλίγα ἄτομα, καὶ τοῦτο διὰ τὸν
φόβον τῶν Ζουμπεταίων, διότι τὰ χωρία ταῦτα λέγονται Ζουμπατοχώρια, καὶ ἐπειδὴ ἐγνώριζαν τὴν Ἀλβανικὴν γλῶσσαν εὐκόλως συνεννοοῦντο καὶ ἐσυμβιβάζοντο μὲ
τοὺς Τούρκους καὶ εὐκολώτερον μὲ τοὺς Λαλαίους. Εἰς τὴν Πελοπόννησον καθ᾿ ὅλας σχεδὸν τὰς ἐπαρχίας κατοικοῦν πρὸ πολλῶν χρόνων ποῦ μὲν πολλοί, ποῦ δὲ ὀλίγοι
ἐκ τῆς φυλῆς τῶν Ἀλβανῶν, οἵτινες ἀκόμη καὶ σήμερον διασώζουν τὸ ξένον ἦθος, καὶ ἄσχετον μὲ τοὺς γνησίους Ἕλληνας. Οἱ δὲ ἄνθρωποι αὐτοὶ εὔκολα παραδίδονται εἰς
τὴν ὕλην, καὶ διὰ νὰ αἰσχροκερδήσουν προδίδουν τὰ πάντα.Τοιοῦτοι ἦσαν οἱ Ἕλληνες, οἵτινες παρεκινήθησαν ἀπὸ τὸν Δελῆ Ἀχμὲτ πασᾶν εἰς τὸ προσκύνημα· τὸν Τοῦρκον
τοῦτον, τοῦ ὁποῖου ἡ πονηρία, καὶ ἡ μεγάλη του κολακεία ἑνώθησαν μὲ την πλεονεξίαν τοῦ Νενέκου καὶ ἐτεχνάσθησαν μυρίους τρόπους καὶ μέσα ὅπως διαδώσουν τὸ προσκύνημα.

Σελ.399
(Για τον Νενέκο…)
Διὰ δὲ τὴν ἀνδρείαν, τὴν ὁποίαν ἔδειξεν εἰς τὰς μάχας ἀπέκτησεν ὑπόληψιν παληκαριοῦ,
καὶ μεγάλην ἐπιρροὴν εἰς τοὺς Ἀλβανοὺς τῶν μερῶν ἐκείνων τῆς ἐπαρχίας Πατρῶν, καὶ ἔκτοτε πλέον ἔκαμεν ἔργον τὸ προσκύνημα. Οἱ δὲ Τοῦρκοι ἀφοῦ εἶδαν αὐτὸν πιστόν, τὸν ἐδέχθησαν, τὸν ἐκολάκευσαν τοῦ ἔδωκαν χρήματα καὶ ἄλλας πολλὰς ὠφελείας, τοῦ ἐχάρισαν ἄλογα καλά, ὑπεσχέθησαν γαίας καὶ ἀσυδοσίαν πρὸς αὐτὸν καὶ εἰς ὅλην τὴν γενεάν του κληρονομικῶς. Ὁ δὲ Ἰμβραὴμ προσέτι ἐπροκάλεσε καὶ φερμάνι παρὰ τοῦ Σουλτάνου, διὰ τοῦ ὁποίου ὠνομάσθη Μπέης – Νενέκος.»

Με το προσκύνημα λοιπόν των αρβανιτοχωρίων της Πάτρας άρχισαν οι Αρβανίτες να κατεβαίνουν από τα χωριά τους και να εκμεταλλεύονται τους ντόπιους….
Σελ.401
«… ἐπῆγεν ἕνα φόρτωμα ξύλα εἰς τὴν Πάτραν καὶ τὰ ἐπώλησε τέσσερα μπαρμπούτια. Ἄλλος δὲ πάλιν ἔλεγεν, ὅτι ὁ δεῖνα ἕνα ζευγάρι κοττόπουλα, καὶ τὰ ἔδωκε πέντε μπαρμπούτια, καὶ τέλος ἄλλος τοῦ ἄλλου διηγεῖτο πολλὰς ὠφελείας τοιουτοτρόπως, ὥστε τὰ ἐκεῖ Ἀλβανικὰ χωρία ἐτόλμησαν καὶ μετέφεραν ὅλα τὰ πρόβατά των πλησίον τοῦ φρουρίου τῆς πόλεως, ὅπου ηὗραν πολλὴν καὶ καλὴν βοσκήν, διότι ὁ τόπος ἦτο πολλὰ χρόνια χωρὶς ζῶα καὶ ἀπάτητος. Τοῦτο δὲ ἦτο πολὺ ὠφέλιμον εἰς τοὺς προσκυνήσαντας, καὶ ἐπροθυμοῦντο ποῖος ἐξ αύτῶν πρῶτος νὰ πλησιάσῃ τὴν στάνην του διὰ νὰ πωλῇ τὸ γάλα, καὶ ὅλην τὴν νομὴν τῶν προβάτων του περισσότερον. Ἐκτὸς δὲ τούτου, καὶ τὰ γυναικόπαιδά των ἀκόμη καὶ αὐτὰ κατέβησαν εἰς τὸν κάμπον, διότι ὁ Νενέκος τοὺς ὑπεσχέθη νὰ τοὺς δίδῃ σπόρον, καὶ τὰ ἄλλα χρήσιμα διὰ νὰ γεωργοῦν τὴν γῆν. Οὕτω δὲ τότε οἱ Τοῦρκοι εἶχαν τούτους τοὺς προσκυνήσαντας ῥαγιάδες πραγματικούς, καὶ ὁ Δελῆ Ἀχμὲτ πασᾶς ἐξέδωκεν αὐστηρὰν διαταγήν, ὥστε κανεὶς Τοῦρκος νὰ μὴ πειράξῃ ῥαγιάν καὶ γεννηθῇ τὸ παραμικρὸν παράπονον, διότι ὁ Τοῦρκος αὐτὸς θὰ ᾖναι πάραυτα κρεμασμένος, καὶ διὰ νὰ ἐνθαρρύνῃ τοὺς ῥαγιάδες περισσότερον ἐσύναξεν ὅλους τοὺς ἄνδρας καὶ τοὺς ἔκαμε στρατιώτας ὑπὸ μισθόν.»



Ο Ν.Σπηλιάδης γράφει: (4)
«Καὶ ἐν τούτοις, ἐν ᾧ οἱ Πελοποννήσιοι, καί τοι ἔπαθον καὶ πάσχουσι τὰ πάνδεινα, κατὰ τὰ μέρη μάλιστα τῆς Μεσσηνίας καὶ Μαντινείας, φυλάττουσι τὸν ὅρκον των, καὶ οὐδ’ ἐφαντάσθη κἂν κανεὶς ἄχρι τοῦδε νὰ ὑποταχθῇ, παρὰ πᾶσαν προσδοκίαν προδίδεται ἡ πατρὶς κατὰ τὴν Ἀχαΐαν, καὶ ὁ Δημήτριος Νενέκος, ἐκ τῶν διακεκριμένων ὁπλαρχηγῶν τῆς
ἐπαρχίας Π. Πατρῶν, ἀπὸ τὸ χωρίον Ζουμπάταν, ἄνθρωπος πανοῦργος καὶ χρημάτων ἐραστής, πλησιάζει διὰ σκοπὸν λαθρεμπορίας τοὺς Λαλιώτας, καὶ φέρεται πρὸς τοὺς
Τούρκους ὡς ὑποτεταγμένος, καὶ μένει εἰς τὸ χωρίον του ἀνεπηρέαστος, καὶ μεταχειρίζεται εἰς τὴν πόλιν ἐκείνην τὸ ἐμπόριον τῶν ζῴων, αἰσχροκερδῶν. Εἰς τέλος ὅμως, ἐπειδὴ κλέπτει ἀπὸ τοὺς Τούρκους τὰ ζῷα καὶ τὰ πωλεῖ εἰς τοὺς ἰδίους καὶ ὠφελεῖται πολύ, προσφέρει
πραγματικῶς εἰς τὸν Ἰμπραχὶμ τὴν ὑποταγὴν ἑαυτοῦ καὶ τῶν οἰκείων του, καὶ οὕτω δίδει τὸ παράδειγμα καὶ εἰς ἄλλους κατ’ἐκεῖνα τὰ μέρη. Οἱ δὲ ὀλιγαρχικοὶ δὲν ἤκουσαν βαρέως τὸ πρᾶγμα, διότι πρὸ πάντων εὗρον ἀφορμὴν νὰ κατηγορῶσι διὰ τοῦτο τὸν Κολοκοτρώνην ὡς παραίτιον, καθὸ ἐγκαταλιπόντα, καί τοι γενικὸν ἀρχηγόν, εἰς τὴν διάκρισιν τοῦ ἐχθροῦ τὸν λαόν, καὶ καταγινόμενον εἰς τὴν συγκρότησιν ἐθνικῆς συνελεύσεως, εἰς τὰ πολιτικά.»



Ας δούμε λοιπόν τι λέει ο ίδιος ο Θοδωράκης: (5)

20 Μαΐου 1827 ἐκ Ναυπλίου.
« ὁ Γεν. Ἀρχ. τῶν Πελοπον. στρατευμάτων.
Πρὸς τοὺς Γενναιοτάτους στρατηγοὺς Β. Πετμεζᾶν, Δ.
Μελετόπουλον καὶ Θάνον Χρυσανθακόπουλον.
Τὴν ἀπὸ 26 Μαΐου ἐκ Μεγάλου Σπηλαίου ἐπιστολήν σας ἔλαβον, καὶ ἴδον τὰ ἐν αὐτῇ, χαίρω διὰ τὴν ὁποίαν κατεβάλετε προσπάθειαν διὰ τὴν ταχεῖαν συγκρότησιν τοῦ στρατοπέδου· προχθὲς ἐξῆλθον κἀγὼ τοῦ Ναυπλίου καὶ διευθύνομαι εἰς τὰ ἐνδότερα τῆς
Πελοποννήσου. Ἡ γενναιότης Σας δὲν ἀμφιβάλλω, ὅτι ὁδηγούμενοι ἀπὸ τὰ χρέη τοῦ πατριωτισμοῦ σας θέλει βάλλετε τὴν δυνατὴν προσπάθειάν σας διὰ νὰ συστήσατε ὅσον τάχος στρατόπεδον εἰς τὰ Νεζερᾶ, ἀπαντῶντες φρονίμως καὶ κάθε ἀντενέργειαν, δὲν ἀμφιβάλλω περιπλέον, ὅτι διὰ τῆς φρονήσεώς Σας θέλει παιδευθοῦν ἀναλόγως τοῦ στυγεροῦ κινήματός των ὁ Νενέκος καὶ λοιποὶ ὁμόφρονές του ὅλοι ἀλλ᾿ ἐν τοσούτῳ ἔκρινα ἀναγκαῖον νὰ σᾶς εἴπω, ἅμα συστήσετε στρατόπεδον, ἢ νὰ εἴπω κάλλιον, ἅμα συναχθῆτε, νὰ παρέτε ὅσους περισσοτέρους στρατιώτας δυνηθῆτε καὶ νὰ ὑπάγητε νὰ πιάσητε τὸν Νενέκον, ἂν δὲ σᾶς ἀντισταθῇ, ἢ ἔχῃ συντρόφους πραγματικοὺς καὶ τοὺς λοιποὺς κατοίκους τῶν Ἀρβανιτοχωρίων, νὰ τοὺς βάλητε αὐτὸν καὶ ὅλους (ἂν ἔχουν εἴδησιν) εἰς τὸ ντουφέκι ἄνδρας καὶ γυναῖκάς των, νὰ λαφυραγωγήσετε ὅλον τὸ πρᾶγμά των, μὲ ἕνα λόγον νὰ φερθῆτε ὡς πρὸς Τούρκους, διὰ νὰ παιδεύσητε αὐτοὺς, νὰ κάμετε διὰ τούτου καὶ κάθε ἄλλον, ὁ ὁποῖος ἂν ἔχῃ τι εἰς τὸν νοῦν του νὰ τὸ ἀποδιώξῃ· ἡ φρόνησις ὁδηγουμένη διὰ τῆς δραστηριότητός Σας, ἂς κάμῃ εἰς αὐτοὺς ὅ,τι στοχασθῆ ἀνάλογον. ἐγὼ προσμένω ν᾿ ἀκούσω, ὅτι ἐπαιδεύσατε αὐτοὺς πρεπόντως, καὶ ὅτι ἐσυστήσατε στρατόπεδον· αὔριον μεθαύριον ἀναχωροῦμεν καὶ ἡμεῖς μετὰ τοῦ Νικήτα, Γενναίου, Τζόκρη καὶ λοιπῶν διὰ τὰ ἐνδότερα, καὶ ἐκεῖ προσμένω νὰ λαμβάνω συχνὰ γράμματά σας· οἱ φροντισταὶ ἀνεχώρησαν ἀπὸ προχθὲς· τὸν ἀρχηγὸν τοῦ στρατοπέδου σας θέλει διορίσω, ἅμα ἀνέβω ἐπάνω· ὁ Λαρπύλας καὶ Σαγιᾶς εὑρίσκονται εἰς τὸ μέρος τοῦ μέγα σπηλαίου· αὐτοὶ ὡς πληροφοροῦμαι δὲν ἠθέλησαν νὰ συνεννοηθοῦν μὲ τὸν Νενέκον, γράψετέ τους, παρακινήσατέ τους νὰ κινηθοῦν εἰς τὰ ἅρματα, καὶ ἐνωθοῦν μὲ τὴν Γενναιότητά σας, καὶ νὰ μεταχειρισθοῦν τὴν δυνατὴν ἐπιῤῥοήν τους εἰς τὰ Ἀρβανιτοχώρια, διὰ νὰ τὰ ἀποσπάσουν ἀπὸ τὰ δουλικὰ φρονήματα τοῦ Νενέκου καὶ λοιπῶν, καὶ νὰ τὰ κινήσουν εἰς τὸν πόλεμον· σήμερον ἔφθασε καὶ ἡ βουλὴ, καὶ ἀκούεται κρότος κανονίων.»

«Ο Ιμπραήμης έλκυσε πολύ το λαό.Τούρκος δεν εκόταε ούτε αστάχι να κόψει, και όλα με τον παρά» ...Και όταν ο Ιμπραήμ από την Πάτρα ξεκινούσε για τα Καλάβρυτα με τον στρατό του και το Νενέκο με 2.000 δικούς του(!!!) ο Γέρος είπε την φράση «Φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους» .
Στο δρόμο λοιπόν για τα Καλάβρυτα στο χάνι του Βερβένικου ο Ιμπραήμ παραδρόμησε και έχοντας μαζί του μόνο τον ...τσιμπουκτσογλαν του παραπλανήθηκε μέσα στο δάσος όπου έπεσε πάνω στο Νενέκο και τους Αρβανιτάδες του(2000 περίπου). Στου Δεσπότη τη Βρύση καθώς προχωρούσε αυτός με τη νέα του συνοδεία κοιμήθηκε. Στην διάρκεια του ύπνου του όμως τον φύλαγαν καλά οι Νενεκαίοι γι’αυτό σαν έφτασε στο στρατόπεδό του «επήνεσε τον Νενέκον δια την πίστην του,και παρρήσια μάλιστα τον εχάιδευσε με τα χέρια του ενώπιον των επισήμων Τούρκων» (6). Ο Κολοκοτρώνης μαθάινοντας ότι ο Νενέκος είχε τον Ιμπραήμ στα χέρια του και δεν τον έφαγε αγανάχτησε που «ωρκίσθει παρρησία ημών εις τον Μεγάλον Θεόν των Ελλήνων και είπεν,ότι επιθυμεί τον φόνον του Νενέκου,και αν τον εύρισκε πουθενά με τα ίδια του τα χέρια τον εφόνευεν,πράγμα πολύ παράξενον και πρωτάκουστον απο το στόμα του Κολοκοτρώνη να ομιλή περί φόνου,και ότι μόνος του θέλει να τον κάμη» (7)

Πως ξεκίνησε το προσκύνημα, γράφει ο Φωτάκος (8):

«…Διότι ἔδωκαν εἰς τοὺς κατοίκους πολλὰς εὐκολίας, καὶ ἔπειτα ἄρχισαν Τοῦρκοι καὶ Ἕλληνες, ὅσοι ἐγνώριζαν τὴν Ἀλβανικὴν γλῶσσαν νὰ ἐξέρχωνται εἰς τὰ χωρία, καὶ μαζὺ νὰ γυρίζουν ἀπὸ χωριό, εἰς χωριό, ἀνταμόνοντες καὶ συναναστρεφόμενοι καὶ αὐτοὶ μὲ τοὺς χωρικοὺς Ἕλληνας, τοὺς ὁποίους ἐνεχοποιοῦσαν χαρίζοντες εἰς αὐτοὺς ὅπλα καὶ ἄλλα πράγματα, καὶ κατόπιν ὡρκίζοντο ἀναμεταξύ των Τοῦρκοι καὶ Ἔλληνες. Πρὸς τούτοις τοὺς ἔπαιρναν οἱ Τοῦρκοι εἰς τὰς Πάτρας καὶ τοὺς ἐσυργιάνιζαν ἐλεύθερα, καὶ μὲ σκοπὸν ὕπουλον παρεχώρουν πρὸς αὐτοὺς ὑλικὰ συμφέροντα. Ἀλλὰ καθὼς τότε ἐβεβαιώθημεν αὐτοὶ παρεκινήθησαν, ὄχι νὰ γείνουν Τοῦρκοι, ἀλλὰ διὰ νὰ φοβήσουν τὸν Κολοκοτρώνην, καὶ τοὺς καπεταναίους τοὺς διορισθέντας ἀπὸ αὐτὸν καὶ διὰ τοῦτο ἔλεγαν ὡς ἐπιχείρημα δῆθεν, ὅτι ἂν δὲν παύσουν τοὺς διορισθέντας καπεταναίους αὐτοὶ θὰ ὑπάγουν μὲ τοὺς Τούρκους. Μάλιστα δὲ καὶ ἀναφορὰν ἔστειλαν πρὸς τὸν Γενικὸν Ἀρχηγὸν παραπονούμενοι διὰ τοῦτο, καὶ ἐπειδὴ δὲν εἰσακούσθησαν, εἶχαν δὲ καὶ τὰς προηγουμένας πρὸς τοὺς Τούρκους σχέσεις των, τότε πλέον φανερὰ ἔκλιναν πρὸς αὐτούς. Ὁ δὲ Νενέκος πρὶν πέσῃ εἰς τοῦτο τὸ ἀσυγχώρητον ἔγκλημα, ἦτο ἕνας ἐκ τῶν γενναίων καπεταναίων τῶν μερῶν ἐκείνων· ἀγαποῦσε τὸν πόλεμον, καὶ ἀπὸ ὅλους ἀγαπᾶτο, καὶ ἰδίως ἀπὸ τοὺς προὔχοντας, διότι ἦτο γνωστὸς κατὰ τὴν γενομένην πολιορκίαν τῶν Πατρῶν, πολλάκις κατ᾿ αὐτὴν ἀνδραγαθήσας, καὶ κατ᾿ ἀρχὰς μετὰ τοῦ Γενναίου Κολοκοτρώνη ἐπῆγεν εἰς τὴν Ρούμελην, καὶ κατόπιν μὲ τὸν Ἀνδρέα Ζαΐμην καὶ Ἀνδρέαν Λόντον ἐπῆγεν εἰς Μεσολόγγι, ὡς καὶ εἰς ἄλλας περιστάσεις, ὅτε οἱ Πελοποννήσιοι ἐπέρασαν καὶ ἐβοήθησαν τοὺς ἀδελφούς των Μεσολογγίτας.»



Ενέργειες Κολοκοτρώνη εναντίων των προσκυνημένων Ζουμπατοχωριτών. Μια επιστολή του (9) :

« Πρὸς τὴν Σ. Ἐθνικὴν Βουλήν!

Ἀπὸ τὰς πρὸς τὴν ἐπὶ τῶν πολεμικῶν Γραμματείαν ἀναφορὰς μου ἐπληροφορήθη ἡ Κυβέρνησις τὰ κινήματά μας κατὰ τοῦ ἐχθροῦ μετὰ ταῦτα ἐπειδὴ οἱ ὑποτεταγμένοι δὲν ἀπεκρίθησαν εἰς τὰ γράμματά μου, καὶ ὡς ἐκ τούτου γίνονται δῆλον, ὅτι δὲν ἤλλαξαν
γνώμην, διέταξα τὸν μὲν στρατ. Β. Πετμεζᾶν μὲ περίπου τῶν δύω χιλιάδων Καλαβρυτινῶν, Ἀργειοτριπολιτζιωτῶν, ν᾿ ἀπεράσῃ πρὸς τὸ μέρος τῆς Κούτελης καὶ ἁγίου Βασιλείου, ὅπου διέταξα νὰ μεταβῇ καὶ ὁ στρατηγ. Χρύσανθος Σισίνης, καὶ οἱ Περαμερίσιοι Καρυτινοὶ ὄντες εἰς κινησιν, καὶ ὁποῦ ὡς μανθάνομεν εἶχον συνελεύσεις οἱ Νεζερῖται· τὸν δὲ στρατηγὸν Μελετόπουλον καὶ Νοταρᾶν ν᾿ ἀπεράσοὑν πρὸς τὸ μέρος τῆς Κουνινᾶς· καὶ ἐγὼ ὡς ἐβεβαιώθην οἱ ὑποτεταγμένοι αὐτοὶ ἐπροσκάλεσαν εἰς βοήθείαν των τοὺς ἐν Πάτραις καὶ Βοστίτζῃ ἐχθροὺς, ἦλθον ἐνταῦθα μετὰ τοῦ Ν. Πετιμεζᾶ διὰ νὰ προχωρήσω τὰ Ζουμπατοχώρια, καὶ προαπέστείλα τὸν Φραγκάκην, καὶ κατέλαβε μὲ ἱκανοὺς τοὺς Μπετζάκους καὶ τὸ μοναστῆρι τῆς Μακελλαριᾶς, καὶ εἷμαι ἓτοιμος ἄν δὲν ἀλλάξουν γνώμην, διὰ τῆς πειθοῦς, νὰ μεταχειρισθῶ τὴν βίαν, ἐν τούτοις δὲ ἔλαβον γράμματα παρὰ τοῦ στρατηγ. Κολιοπούλου καὶ τοῦ υἱοῦ μου Γενναίου, ὀπισθοδρομησάντων εἰς τὴν Καρύταιναν διὰ τὴν ἐκεῖ εἰσβολὴν τοῦ ἐχθροῦ, ἀπὸ τὰ ὁποῖα πληροφοροῦμαι, ὅτι ὁ ἐχθρὸς εἰσβαλὼν εἰς τὴν ἐπαρχίαν αὐτήν, ὄχι μόνον δὲν κατώρθωσε τὸν παραμικρὸν ὀλέθριον σκοπόν του, ἀλλ᾿ ἀπεδιώχθη μὲ μεγάλην ζημίαν καὶ ἐντροπήν του, ἀπαντήσας εἰς ὅλα τὰ μέρη τὴν πλέον γενναίαν ἀνθίστασιν τῶν Καρυτινῶν, ἣτις ἐταπείνωσε τὴν ἐπηρμένην ὀφρύν του, καὶ τὸν ἠνάγκασε νὰ περιορισθῇ ἔνδον καὶ πέριξ τῆς Τριπολιτσᾶς, ὡς ἀπὸ τὰς περὶ αὐτὴν φυλακάς μας πληροφοροῦμαι· περικλείεται καὶ ἀντίγραφον τοῦ γράμματος τῶν εἰρημένων, καὶ πληροφορεῖται σαφέστατα ἡ βουλὴ, ὥστε ἐὰν δὲν τοῖς ἔλειπον τὰ πολεμοφόδια, ἤθελε κάμουν μεγαλειτέραν βλάβην τοῦ ἐχθροῦ, καὶ ἤθελε μετανοήσει περισσότερον διὰ τὴν τόλμην ὅπου ἔλαβε νὰ εἰσβάλῃ ἐκεῖ· ἐντοσούτῳ ὅμως ἐκατάλαβεν, ὅτι δὲν ἐδειλίασαν ὅλοι οἱ Πελοποννήσιοι.

2 Ἰουλίου Τζουμενὰ 1827
ὁ Γενικὸς Ἀρχηγὸς
Θ. Κολοκοτρώνης.»


Αυτή ήταν λοιπόν η παρουσία των « μισελεύθερων» Αρβανιτών της Αχαΐας στην Επανάσταση, γεμάτη προδοσία και ντροπή. Φυσικά αυτοί οι οποίοι πετάνε τα συνθήματα «Οι Αρβανίτες έκαναν την Επανάσταση»,και άλλα τέτοια, από δω κι από κει δεν γνωρίζουν ή κρύβουν όλη την πραγματικότητα…

Αρκαδία

Για τις αρβανίτικες ομάδες εποίκων:“…και άλλες προχώρησαν προς το κέντρο της Πελοποννήσου, κυρίως προς την περιοχή της Καρύταινας που διαβρέχει ο Αλφειός. Οι μετακινήσεις τους εγίνοντο ειρηνικώς…..». (10)

«….Χριστιανοί, ακραιφνείς Έλληνες Ηπειρωτικής κι’ αυτοί καταγωγής, όπως και οι Σουλιμοχωρίτες (σ. σ. Σουλιμοχώρια Τριφυλλίας), ήσαν και οι Λιδωρίσιοι της Γορτυνίας. (11) »

Οι Αρβανίτες τις Αρκαδίας περιορίζονται γεωγραφικώς στην περιοχή της Ηραίας, στα Λιόδωρα όπως τα λέγανε παλιότερα, σε μια περιοχή που περικλείει σήμερα ο δήμος Ηραίας(χωρίς να αποκλείονται λίγα μεμονωμένα χωριά σε άλλες περιοχές τις Αρκαδίας). Πληθυσμιακά,εξετάζοντας τον αριθμό Αρβανιτών στην περιοχή μπορούμε να δούμε τον πληθυσμό της Λιόδωρας σε απογραφή του 19ου αιώνα(1861) όπου βλέπουμε ότι ο δήμος Ηραίας έχει πληθυσμό 4.261 κάτοικους σε συνολικό πληθυσμό Αρκαδίας 110.615. Η μικρή αυτή περιοχή στάθηκε γεναία όσο λίγες στην πατρίδα μας απέναντι στην Τουρκιά “θρέφοντας” τη γενιά των Κολλιοπουλαίων(λέω ότι “έθρεψε” γιατί τα Σουλιμοχώρια ήταν αυτά που που την “γέννησε”). Τέκνο της οικογένειας του Κόλια Πλαπούτα ήταν ο Δημητράκης,γνωστος και ως Κολλιόπουλος αλλά και ως Πλαπούτας,γεννημένος στην Παλούμπα.
Παρά τη γεναιότητα του συγκεκριμένου αγωνιστή δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε αυτό που σημάδεψε αρνητικα την προσφορά του. Αυτή τη φορά ένας Αρβανίτης δε θα προδιδε την πατρίδα μα έναν αδελφικό φίλο…
Ας αφήσουμε τον υπασπιστή του Γέρου που τόσο πιστά στάθηκε δίπλα του, τον Φωτάκο, να μας ανιστορήσει τι συνέβη (12) :
«Ὁ δὲ Δημήτριος Πλαπούτας ἀφοῦ εἶδεν ὅλα τὰ δυστυχήματα, τὰ ὁποῖα ἡ Πελοπόννησος ἔπαθεν ἐξ αἰτίας του, ἐσκέπασε τὸ πρόσωπόν του μὲ τὰ φρύδια του, καὶ ἀμέσως ἔτρεξεν εἰς τὸ Ναύπλιον, καὶ ἐκεῖ ἀντάμωσε πρῶτον τὸν ἀρχιμανδρίτην Φλέσαν, ἔπειτα τὸν Σπηλιωτάκην, μέλος ὄντα τοῦ ἐκτελεστικοῦ καὶ τὸν ἐπίσκοπον Βρεσθένης, πρόεδρον τότε τῆς Βουλῆς καὶ ὡμίλησε μετ᾿ αὐτῶν, παραπονούμενος, δι᾿ ὅσα ἔγείναν εἰς τὴν Πελοπόννησον ἐκ μέρους τῶν πολιτικῶν συντρόφων του, καὶ ἐπιθυμῶν νὰ ἔλθῃ συμβιβασμὸς μεταξὺ τοῦ Ἐκτελεστικοῦ καὶ τῶν ἀνταρτῶν, ὑπεσχέθη νὰ τοὺς φέρῃ τὸν Κολοκοτρώνην νὰ προσκυνήσῃ τὴν Διοίκησιν, ὡσὰν βλαχόνυφη(!!), διὰ νὰ παύσουν πλεόν εἰς τὸ ἐξῆς τὰ δεινὰ τῆς Πελοποννήσου καὶ αἱ καταχρήσεις. Τότε ὁ Πλαπούτας καὶ οἱ ἀνωτέρω μετὰ τῶν ὁποίων συνωμίλησεν, ἐνόμισαν ὡς συντελεστικόν, καὶ έφρόνουν, ὅτι ἄν πείσῃ καὶ φέρῃ τὸν Κολοκοτρώνην ὁ Πλαπούτας, θὰ γείνῃ ὁ ἀγαπητὸς φίλος τῆς Διοικήσεως, καὶ θα διορισθῇ καὶ γενικὸς ἀρχηγὸς τῆς Πελοποννήσου καὶ τῆς ἐκστρατείας διὰ τὴν πολιορκίαν τῶν Πατρῶν, καὶ ἐπίστευεν ἴσως, ὅτι τοιουτοτρόπως ἤθελεν ἀπαλλάξῃ καὶ τὴν Πελοπόννησον ἀπὸ τὰς συμφοράς, τὰς ὁποίας ὑπέφερεν. Ἐκτὸς δὲ τούτων, εἶδε πλέον καὶ τοὺς ἀντιπάλους του Δεληγιανναίους εἰς τὴν χειροτέραν κατάστασιν, διότι εἶχον καταδιωχθῆ ὑπὸ τῶν στρατευμάτων τῆς Διοικήσεως, καὶ δὲν ἐγνώριζε κανεὶς ποῦ εἶχαν καταφύγει, ἤ ποῦ ἦσαν τρυπωμένοι, διότι οἱ μὲν ἔλεγαν, ὅτι εἶναι εἰς τὴν ἐπαρχίαν Μιστρᾶ καὶ εἰς τοὺς Γιατρακαίους, οἱ δὲ εἰς τὴν Μάνην, καὶ ἄλλοι ἀλλαχοῦ.
Κατὰ δὲ τὸ τέλος τοῦ Δεκεμβρίου τοῦ 1824 ὁ Πλαπούτας ἀνέβη εἰς τὰ βουνὰ τῆς Καρύταινας, καὶ ἐπῆγεν καὶ εἰς τὴν Στεμνίτσαν. Ἐκεῖ ηὗρε τὸν Κολοκοτρώνην
καὶ εἶπε πρὸς αὐτὸν ὅ,τι τοῦ εἶχεν εἴπει περὶ αὐτοῦ ἡ Διοίκησις, τὸν ἔπεισε νὰ καταβῇ εἰς τὸ Ναύπλιον, λέγων καὶ ὑποσχόμενος, ὅτι ἡ Διοίκησις θέλει μεταχειρισθῆ αὐτὸν
ἀξιοπρεπῶς καὶ ὅπως τοῦ ἀρμόζῃ, καὶ ὅτι οὕτω θέλουν πλέον παύσει καὶ τὰ κακά, τὰ ὁποῖα ὑποφέρει ἡ Πελοπόννησος. Πρὸς ταῦτα ἐσυντρίβη ἡ μαλακὴ ψυχὴ τοῦ Κολοκοτρώνη, ὅστις ἄλλως τε ἦτο καὶ μαγευμένος διὰ τὴν Πελοπόννησον, καὶ νομίζων, ὅτι δίδει ζωήν καὶ σωτηρίαν εἰς αὐτήν, εὔκολα ἀπατήθη ἀπὸ τὰ λεγόμενα καὶ τὰς ὑποσχέσεις τοῦ Πλαπούτα, ὅστις, γνωρίζων τὴν τοιαύτην ἀδυναμίαν του, τὸν ἐκτύπησεν ἐκεῖ ὅπου εἶχεν αὐτὴν. Τότε δὲ εἰς τὴν Στεμνίτσαν, ὅπου ἐλέγοντο καὶ ἐγίνοντο ταῦτα, ὁ Κολοκοτρώνης δὲν εἶχεν ἄλλον τινὰ ἐμπιστευμένον πλησίον του, εἰμὴ μόνον τὸν βαπτιστικὸν του Θ. Ῥηγόπουλον, μὲ τὸν ὁποῖον συνεννοεῖτο καὶ συνεσκέπτετο, καὶ ὅστις τὸν ἔπεισε νὰ μὴ παραδώσῃ τὸν ἑυατόν του όσον εὔκολα, ἀλλὰ νὰ παίξῃ τὰ πράγματα ἕως ὅτου περάσῃ ὁ καιρός. Ἀλλ᾿ ὁ Γ. Δημητρακόπουλος, ὅστις ἐπίτηδες ἔμενεν ἐκεῖ διὰ πολλῶν λόγων καὶ ὑποσχέσεων, κατώρθωσε νὰ ἐξαπατήση τὸν Κολοκοτρώνην, ὁ ὁποῖος μεταβαλὼν γνώμην ἀπεφάσισε πάλιν να μεταβῇ εἰς Ναύπλιον ὁ δὲ Δημητρακόπουλος συνώδευσεν αὐτὸν μέχρι τῆς Τριπολιτσᾶς. Εἰς τὴν συνοδίαν ταύτην τοῦ Κολοκοτρώνη ἦτο καὶ ὁ Γεώργιος Ῥεβελιώτης, ὅστις γνωρίζει ταῦτα πάντα ὅπως ἔγειναν.»

Ο Φωτάκος πάλι (13) :
«Ἔκτοτε πλέον ὁ Κολοκοτρώνης εὑρέθη γυμνὸς ἀπὸ στρατιωτικὴν δύναμιν, ἡ ὁποία καθ᾿ ἑκάστην ἡμέραν ὠλιγόστευεν, διότι ἡ Βουλὴ καὶ τὸ Ἐκτελεστικὸν ἐξέδωκαν διπλώματα, μισθοὺς μεγάλους καὶ διαταγὰς εἰς ὅλους τοὺς συγγενεῖς των καὶ τοὺς καπεταναίους των νὰ ὑπάγουν νὰ πολιορκήσουν τὰς Πάτρας· ὁ Κουντουργιώτης μάλιστα ὑπεσχέθη εἰς τὸν
Δ. Πλαπούταν, ὅτι θὰ τὸν διωρίσῃ γενικὸν ἀρχηγὸν τῶν στρατευμάτων τῆς Πελοποννήσου, ἀλλὰ τὸν ἐκαιροπέτα καὶ οὕτω ὁ ἕνας Ἀλβανὸς ἐγέλα τὸν ἄλλον, ἀλλ᾿ ἐπὶ τέλους ὁ Πλαπούτας ἐγελάσθη. Πρὶν ὅμως τούτων καὶ ὅταν ὁ Κολοκοτρώνης ἦτο εἰς τὴν Βυτίναν, καὶ ἔστειλεν, ὡς ἀνωτέρω εἴπαμεν, βοήθειαν εἰς τὸ Ναύπλιον καὶ ἄλλους, καὶ τὸν Πλαπούταν, τὸν ὁποῖον ἔβλεπεν, ὅτι ἐκαβουροπατοῦσεν, εἶπε πρὸς αὐτόν·
«δὲν θέλετε μὲ τὰ σωστά σας νὰ βαλθῆτε νὰ
» σπρώξετε τὰς δυνάμεις τοῦ Κουντουργιώτη μακρὰν
» καὶ νὰ ἐλευθερώσετε τὸ Ναύπλιον νὰ τὸ ἔχετε. Θὰ ἔλθῃ
» καιρὸς νὰ μὴν ἠμπορῆτε νὰ βγῆτε ἀγνάντιο, οὔτε ἀπὸ
» τὸ Παρθένι καὶ κάτω νὰ πηγαίνετε. Θὰ ἔλθῃ καιρὸς
» νὰ ἀκούετε τὸ κερατὰ νὰ σᾶς τὸ λέγουν οἱ νησιῶται
» καὶ οἱ ἄλλοι μὲ πενῆντα ῥά, καὶ ἄλλα πολλὰ θὰ πάθετε.
» Ἄκουσέ τα ὅλα αὐτά, γαμπρέ! Εἰς ἐσὲ μένει νὰ
» φανῇς πιστός, εἰ δὲ μή, καὶ σὺ θὰ τὸ εὕρῃς ὕστερα.»
(«Γαμπρός» γιατί είχε παντρευτεί την ανηψιά του Θοδωράκη,κόρη του αδερφού του Αναγνώστη,την Στεκούλα.)


Έτσι λοιπόν στάθηκε ο Πλαπούτας κατά τη διάρκεια του εμφυλίου, πέφτοντας στην παγίδα των φατριαστών της Ύδρας… Βλέπουμε και εδώ την τάση των Υδραίων(Κουντουριωταίων κυρίως) να προωθούν για τις ανώτερες θέσεις ομόγλωσσούς τους…Το φιλότιμό του όμως και η μπέσα του τον έκαναν εντέλει να βρεθεί ξανά στο πλευρό του Θοδωράκη και να υποστεί μαζί τις διώξεις που περίμεναν τον Γέρο μετά την απελευθέρωση.

(1)Παπανδρέου, Γεώργιος,Αζανιάς : ήτοι Αρχαιολογική πραγματεία πασών των Αρχαίων πόλεων της Αρκαδικής Αζανίδος μετά των περιχώρων αυτών και ιστορικαί περιπαίτιαι μέχρι των καθ'ημάς χρόνων,σελ.94
«‘Εκ ταύτης δε της εποχής εγκαθίδρυσαν οι Αλβανοί εν αυτή(Πελοπόννησο) και εξελληνίσθησαν μεν υπό των εγχωρίων, διέμειναν όμως πολλαχού ίχνη της διαβάσεως αυτών πλην άλλων πολλών λέξεων και η ενιαχού μιξοβάρβαρος αυτών γλώσσα ξαίπερ συγκεχυμένην τανύν λαλούσιν εναλλάξ μετά της ελληνικής πολλαχού της Πελοποννήσου, εν δε τη των Καλαβρύτων επαρχία μόνον εν χωριό εν τω δήμω Λευκασίας, η Λυκουριά.»
(2) http://www.movri.gr/?section=646
(3)Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως τ.Α'
Χρυσανθόπουλος Φώτιος – Φωτάκος,σελ.395
(4)Απομνημονεύματα τ.3 βιβλία Ε', Στ', Ζ', Σπηλιάδης Νικόλαος,321
(5)Ελληνικά Υπομνήματα Αφορώντα την Ελληνικήν Επανάστασιν
Κολοκοτρώνης Θεόδωρος,σελ. 470
(6) Σπηλίαδη,Απομν,τΓ,σελ348
(7)Φωτάκος,τΓ,727
(8)Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως τ.Β',Χρυσανθόπουλος Φώτιος – Φωτάκος,σελ.398
(9)Ελληνικά Υπομνήματα Αφορώντα την Ελληνικήν Επανάστασιν ,Κολοκοτρώνης Θεόδωρος,σελ.500
(10)Ζακυνθηνός Διον. Το Δεσποτάτο του Μορέως. Σελ. 131 και 143
(11) Α. Τσέλαλης. Πλαπούτας. Σελ. 31 και 45
(12) Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως τ.Β' ,Χρυσανθόπουλος Φώτιος – Φωτάκος,σελ.09
(13)Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως τ.Β' ,Χρυσανθόπουλος Φώτιος – Φωτάκος,σελ.532