Αρβανίτες και 1821 (συνέχεια 7)

ΓΕΝΙΚΑ

Ας πούμε και μερικά γενικά για το θέμα μας. Παραθέτοντας δύο ακόμα απόψεις.
Ο επιτετραμμένος στο Λονδίνο Γεννάδιος, με καταγωγή από τα Δολιανά της Ηπείρου (1):
«Επί των πολέμων του Αλή πασά οι Σουλιώται παρέσχον τους κορυφαίους των αγωνιστών Βότσαρην,Τσαβέλαν,Δράκον,ως οι εξελληνισθέντες Αρβανίτες της Ύδρας και των Σπετσών παρέσχον τον Μιαούλην,Τσαμαδόν και τον Τομπάζην.»

Από τη «Σαββατιανή Επιθεώρηση»,αγγλική εφημερίδα στην οποία απαντά έτσι ο “Άγγελος των Βυζαντινών Λαών”.
«Ενταύθα παρέχονται ενστάσεις δυσχερείς περί ων ο ΑΓΓΕΛΟΣ αμυδρώς αποφαίνεται, λέγων ότι ο Βότσαρης, ο Μιαούλης και άλλοι Αλβανοί ήρωες ήσαν πάντες Γραικοί, και ότι οι άδηλοι του Όμηρου Σελλοί, επέζησαν μέχρι των ημερών μας υπό την μορφή των Σουλιωτών.»

Ο σύλλογος «Αλβανοί Αδελφοί» ιδρύθηκε στις 4 Ιουνίου 1883 στην Αθήνα από τον Αναστάσιο Κουλουριώτη(2). Η ίδρυση του συλλόγου έγινε μετά την ομιλία του Κουλουριώτη στον φιλολογικό σύλλογο Παρνασσό. Πρόεδρος ανέλαβε ο Δημήτριος Ν. Μπότσαρης, υποστράτηγος και ξάδελφος του Μάρκου Μπότσαρη, αντιπρόεδρος ο Ιωάννης Λέκας, γιος του αγωνιστή του ’21 Δημήτρη Λέκα και αντισυνταγματάρχης του μηχανικού. Τα μέλη ήταν : Ν.Μπότσαρης- Σουλιώτης υποστράτηγος, Δημήτρης Λέκας από την Αθήνα, Ιωάννης Λ. Γούσιος-υποστράτηγος από το Σούλι, Γ.Π.Γιόλδασης-τμηματάρχης υπ.Οικονομικών από το Σούλι, Αναστ. Μ. Τσαμαδός-πλωτάρχης από την Ύδρα, Ν.Π.Παρίσης-γιατρός από την Ύδρα, Θ.Β. Θεοχάρης-βουλευτής από τις Σπέτσες, Γ.Παπαβασιλείου-γιατρός από το Μαρκόπουλο Αττικής, Λαζ.Α.Κριεζής-υπασπιστής του Βασιλιά και πλωτάρχης από την Ύδρα,Αντώνιος Ζυγομαλάς-βουλευτής Αττικής, Ν.Μ Τσαμαδός-ταγματάρχης από την Ύδρα, Πετράκης Ανάργυρος-πρώην υπουργός Αθηναίος, Δημ. Δούνος-έμπορος από την Άνδρο, Γ.Μαλέας-βουλευτής από τα Βίλλια, Αναστ. Κουλουριώτης, Αθανάσιος Οικονόμου-δικηγόρος από το Άργος,Κωνστ. Βαμβάς-δικηγόρος από τις Σπέτσες, Δημ.Κανάκης-γιατρός από την Ελευσίνα, Δ.Π.Μέξης-γιατρός από το Αργυρόκαστρο,Σπυρ. Ηλιάδης και Ανδρέας Βασιλείου-από το Κρανίδι.
Στόχος του συλλόγου ήταν η καλλιέργεια της αρβανίτικης γλώσσας αλλά κυρίως ,ακολουθώντας το ρεύμα της εποχής, η προσπάθεια σύσφιξης των σχέσεων των Ελλήνων και των Αλβανών με όχημα τους Αρβανίτες οι οποίοι πίστευαν,όπως και όλοι οι Έλληνες της εποχής, ότι οι Αλβανοί πρέπει να συμπεριληφθούν στα όρια τους Ελληνικού Βασιλείου.


Παρέθεσα αυτές τις απόψεις του πρόπερασμένου αιώνα για να τονίσω την αλήθεια που βγαίνει μέσα από την παράδοση, όσον αφόρα το ποιοι και ποιοι ήταν Αρβανίτες . Όπως και από αυτό το αρβανίτικο τραγούδι:
Κιο γκλιούχα Αρμπeρίστe       Αυτή η γλώσσα η Αρβανίτικη
ίστe γκλιούχ τρμeρίστε είναι  γλώσσα παλικαρίσια
Ε φλιτ ναυάρχοϊ Μιαούλη      Τη μιλούσε ο Ναύαρχος Μιαούλης,
Μπότσαρη εδε γκιθ Σούλι       ο Μπότσαρης κι όλο το Σούλι.

Και μιας και αρχίσαμε τα τραγούδια ορίστε κα ένα αρβανίτικο τραγούδι που συνέλεξε ο Κ.Χ. Βαμβάς και δημοσίευσε στο ιστορικοφιλολογικό περιοδικό Παρνασσός(3), τονίζοντας τις ομοιότητες μεταξύ των δύο γλωσσών (4) :
Ατιε τσε γιε κουμπίσουρε      Εκει που είσαι ακουμπισμένη
Σι σενγκε ε ζογραφισουρε    Σαν εικόν ζωγραφισμένη
Ρούσου ποστε τε τε φλας     Κατέβα κάτω να σου λαλήσω
Μος νομις σι ντι τε γκας       Και μη νομίσης πως θα σ’αγγισω.

Ο Φιλολογικός Σύλλογος Παρνασσός ήταν ένας σημαντικότατος και σοβαρότατος θεσμός του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα και μέλη του ήταν σχεδόν όλοι οι διανοούμενοι της εποχής. Πολλά από τα άρθρα και τις ομιλίες του «Παρνασσού» αφορούσαν στους Αρβανίτες και πολλά από τα μέλη εκπροσωπούσαν την φιλαλβανική στάση της εποχής, ουσιαστικά δηλαδή την προσπάθεια να πεισθούν οι Αλβανοί ότι ως απόγονοι Πελασγών έπρεπε να ενωθούν με τους προαιώνιους αδελφούς τους Έλληνες… Αυτοί οι “Αλβανολόγοι” όπως τους αποκαλούσαν, πολλές φορές Αρβανίτες οι ίδιοι, έδιναν ως παράδειγμα τους ομόγλωσσους των Αλβανών στην Ελλάδα, τους Αρβανίτες, που διατηρούσαν τη γλώσσα τους ακόμα, και να μη φοβούνται να χάσουν την δική τους οι Αλβανοί σε περίπτωση Ελληνοαλβανικού Βασιλείου. Τόνιζαν επίσης την προσφορά των Αρβανιτών στην Επανάσταση ξεδιαλύνοντας, για μας σήμερα, ποιοι από τους σημαντικούς αγωνιστές ήταν Αρβανίτες. Για τον σκοπό των Ελλήνων μας πληροφορεί σωστά ο Σπ.Αραβαντινός (5):
«Οι δε Έλληνες ετέρωθεν- η ελευθερωθείσα δηλαδή μερίς αυτών- ήκιστα ειργάσθησαν εν Αλβανία εν τω πρέποντι πνεύματι, ήτοι δίδοντες εις τους Αλβανούς να εννοήσωσιν, ότι ο Ελληνισμός ούχι την προσάρτησιν της χώρας και την απορρόφησιν της εθνότητος αυτών επιδιώκει αλλά την ανίδρυσιν Αλβανίας ελευθέρας και την εν ομοσπονδία συμβίωσιν μετ’αυτης……..»

Ο Χ.Βάμβας (6):
«Ευγνωμοσύνης καθήκον,πολιτισμού υποχρέωσις ήτο, οι νεώτεροι Έλληνες ελευθερωθέντες του τυρρανικού ζυγού και ανεξάρτητον Έθνος αποτελέσαντες να στρέψωσιν το βλέμμα των περί τα εαυτούς ομογενή φύλα και τον εκπολιτισμόν τούτων, αν όχι την απελευθέρωσιν, μιαν των κυρίων ενασχολιών των να έχωσιν. Εκείνο δε πέριξ του οποίου πάσα μέριμνα Κυβερνητική και ιδιωτική έπρεπε να περιστραφή είναι η Αλβανία, ο ιπποτικός εκείνος τόπος όστις δια των ανδρείων τέκνων του, τα μάλα συνετέλεσεν εις την απελευθέρωσιν του τμήματος τούτου της Ελλάδος, και του οποίου και σήμερον ακόμη το αίμα σκιρτά εις την θέαν της κυανόχρου μετά του χρυσού σταυρού επί των επάλξεων της Κέρκυρας κυματιζούσης σημαίας, υπό την οποίαν ενδόξως ηγωνίσθησαν οι αδελφοί των Βότζαρης, ο Τζαβέλας, ο Μιαούλης, ο Κολανδρούτσος και η Μπουμπουλίνα.»

Δεν είχαν άλλη άποψη τα παιδιά των αγωνιστών και έχουν κάποιοι ανιστόρητοι σήμερα;;
Ξέχασαν… το Γέρο και τον Γιο της Καλόγριας ή ήταν λίγοι γι’αυτούς μπροστά στον …Κολανδρούτσο(Σπετσιώτης);;(!)

Και να τι γράφει ένας Αρβανίτης του 19ου αιώνα, μέλος του συλλόγου «Αρβανίτες Αδελφοί(Βλάμηδες)»,χρήσιμο και για την ιδιαίτερη καταγωγή ορισμένων…
Λεοντίου Κ. Λεοντίου (7):
«Ευθύς μετά την αποκατάστασην αυτής(Ελλάδος) εις κράτος ου μόνον ο λαός, αλλά και οι λόγω γένους, πολεμικής αρετής, επιστημονικής μορφώσεως και πλούτου επιφανέστατοι αυτής άνδρες προεθυμήθησαν να συνδέωσι τας οικογένειάς των μετά των ενδοξότερων Αλβανών. Και ιδού, οι Μποτσαραίοι συνδεόμενοι δι’επιγαμιών μετά των Δεληγιανναίων, Κοντογιανναίουν, Σισίνηδων κτλ, οι Τζαβελαίοι μετά των Κολοκοτρωναίων, Ράλληδων, οι Μιαούληδες μετά των Πετράκη, Βλαχόπουλου, Κούμπαρη, οι Τομπάζηδες μετά των Μαυροκορδάτου, Μπαλτατζή, Κολιάτσου, οι Κουντουριώται μετά των Κανακάρη ,Κοντόσταυλου, Καλλέργη, Νεγρεπόντε και ούτω καθεξής.»
(Δεν ήξεραν εκείνη την εποχή τα παιδιά των αγωνιστών και ξέρουν οι ιντερνετικοί φορουμίτες σήμερα… )


Η αρβανίτικη παράδοση είναι αρκετή για να μας καθορίσει ποιοι και ποιοι ήταν Αρβανίτες και ποιοι όχι. Ας μη προσπαθούν μερικοί να παραποιήσουν την αλήθεια με το “ashte dua” (έτσι θέλω) για διάφορους λόγους ο καθένας. Ας πούμε, ένας Αρβανίτης προσπαθεί να μας πείσει ότι όλοι οι αγωνιστές του ’21 ήταν Αρβανίτες…για ποιο λόγο; Δεν είναι ανάγκη να διεκδικούν έτσι την αναγνώριση τους σαν «Συνέλληνες»…οι πρόγονοί τους έκαναν ότι έπρεπε για να δικαιούνται να λέγονται Έλληνες αφού από την πρώτη στιγμή που πάτησαν το πόδι τους εδώ κάτω αγωνίστηκαν στο πλευρό των Ελλήνων. Ο Καργάκος τοποθετείται κατάλληλα: "Το να θέλει να αποδείξει κάποιος ότι οι Αρβανίτες δεν είχαν και αλβανική καταγωγή είναι τόσο ανόητο, όσο και το να προσπαθήσει κάποιος να αποδείξει πως δεν είναι Έλληνες". Τώρα όταν κάποιοι προσπαθούν να αναγάγουν την καταγωγή των Αρβανιτών σε πελασγοϊστορίες, είναι οι ίδιοι που θεωρούν όλους τους αγωνιστές του 21 Αρβανίτες, είναι ανάξιοι σχολιασμού.
Αυτός ο ίδιος ο Αρβανίτης είναι θα που κάνει τον Καραισκάκη Αρβανίτη…ποιόν; Το Σταυραετό των Αγράφων που καμία άλλη γλώσσα δεν μιλήθηκε εκεί πάνω παρά η Ελληνική(βλέπε σημειώσεις Εισαγωγής 9-10)!! Ο ίδιος θα κάνει και τον Γέρο του Μοριά Αρβανίτη ! Ευτυχώς που ο υπασπιστής του ο Φωτάκος απαντά κατηγορηματικά και δεν αφήνει περιθώριο αμφισβήτησης. Ο ίδιος θα κάνει και τον Οδυσσέα, απαντώντας ο ίδιος μέσα από τις εκπληλτικές επιστολές του._

Αλήθεια είναι λυπηρό να βλέπεις μερικούς να παραποιούν την ιστορία για να νοιώσουν καλύτερα με την καταγωγή τους. Οι Αρβανίτες πρέπει να είναι περήφανοι για την αληθινή ιστορία τους και όχι για τους μύθους τους που μερικοί καλλιεργούν.
Στην Επανάσταση έδωσαν πολλά, θετικά και αρνητικά. Από τους νησιώτες τους Μιαούλη,Πιπίνο,Σαχτούρη,Σαχίνη,Οικονόμου,Τομπάζη,Μπουμπουλίνα,Μεξή,Μπόταση, Γκίκα,Κριεζώτη,Τσαμαδό, Κολανδρούτσο και από Σουλιώτες τους Μποτσαραίους, Τζαβελαίους, Κουτσονίκα, Δαγκλή κ.α, από στεριανούς τον Πλαπούτα ,Γκούρα, Παπατσώρη, Χελιώτη,Κιουρκατιώτη,Σκουρτανιώτη,Χατζημελέτη,Γρίβα κ.α
Κανείς όμως δεν μπορεί να ξεχνά τον ρόλο των αγωνιστών που μίλαγαν τη γλώσσα του Μακρυγιάννη,την αυθεντική ελληνική γλώσσα μπολιασμένη με όλη την ιστορική διαδρομή των Ελλήνων. Δεν μπορεί κανείς να ξεχάσει ονόματα όπως όπως Κολοκοτρώνης, Καραισκάκης, Νικηταράς, Παπαφλέσσας,Ανδρούτσος, Υψηλάντης, Δεληγιανναίοι, Διάκος, Μακρυγιάννης, Πανουργίας, Δυοβουνιώτης, Στουρνάρης, Ράγκος, Περραιβός, Μπουκουβαλαίοι, Παπάς Εμμανουήλ, Τσόγγας, Μακρής, Σουλτάνης, Βαρνακιώτης, Κοντογιάννης, Καλτσοδήμος,Σάφακας, Κομνηνός Τράκας,Μπάκολας, Βλαχόπουλος, Βαλτινός , Νοταράδες, Περουκαίοι, Πετιμεζάδες ,Ζαχολίτης,Κρεστενίτης,Βιλαέτης, Αναγνωσταράς, Μητροπέτροβας, Αναγνωστόπουλος, Λόντος, Χαραλάμπης, Κανακάρης, Μελετόπουλος, Ζαιμαίοι, Φωτήλας, Στριφτόμπολας, Σολιώτης, Σισίνης, Στάικος , Καψάλης, Τσόκρης, Γόβγινας, Μαυρομιχαλαίοι, Μούρτζινοι, ,Καπετανάκηδες,Γιατράκοι και άλλοι πολλοί Μανιάτες και οι νησιώτες με πρώτον τον Κανάρη, τον Νικόδημο,Νικολή Αποστόλη, Παπανικολή, Λογοθέτη, Μεταξά,Μαυρογένους και άλλοι πολλοί από την Κρήτη και τη Μικρασία ως την Χαλκιδική τις Σέρρες, την Κοζάνη και το ηρωικό Μεσολόγγι.

Η παραπάνω παράγραφος στέκει άδικη καθώς αφήνει απέξω χιλιάδες χιλιάδων ανώνυμων Ελλήνων που πολέμησαν ως απλοί στρατιώτες των γνωστών οπλαρχηγών, με δεν είναι εφικτό να τιμηθεί η μνήμη του καθενός ατομικά. Φυσικά μαζί με τα ονόματα των οπλαρχηγών τιμώνται και οι ακόλουθοι του καθενός όπως οι Καρυτινοί,οι Βοστιτσάνοι, οι Καλαβρυτινοί, Τρικαλιώτες, Αχλαδοκαμπίτες, Τσάκωνες, Μανιάτες, Μεσσήνιοι, Αρκαδινοί, Τριπολιτσιώτες, Επτανήσιοι, Ξηρομερίτες, Βαλτινοί, Αγραφιώτες γενικότερα, Παρνασιώτες, Λειβαδίτες, Ζητουνιώτες, Μεσολογγίτες, Σουλιώτες, Βλάχοι, Νησιώτες, Μακεδόνες, Κρητικοί, Θεσσαλοί, Μικρασιάτες ακόμα και Κύπριοι.
Τους γενναίους Σαρακατσάνους δεν τους αναφέρω ξεχωριστά καθώς λόγω της ιδιαίτερης ζωής του έπιαναν κάθε βουνό και κάθε λόφο της Ελλάδας(και όχι μόνο) όπου θα μένανε ελεύθεροι από την Τουρκιά καθιστώντας εαυτούς τον πυρήνα της γνήσιας ελληνικής κλεφτουριάς η οποία έβγαλε έναν Κατσαντώνη,έναν Λεπενιώτη, Χασιώτη, Τσόγκα, Δίπλα, Βλαχόπουλο και ένα Γιο της Καλόγριας, και πολλούς άλλους.

Να και μια κρίση για τον χαρακτήρα των διάφορων Ελληνικών κοινωνικών ομάδων από τον φιλέλληνα Samuel Gridley Howe, αν και δεν συμφωνώ καθόλου με την περιγραφή του Μωραίτη, γιατί ξεχνάει τον ρόλο που έπαιξαν οι κάτω απ’τα’αυλάκι Έλληνες…:
«Ο χαρακτήρας των Ελλήνων πάντως είναι διαφορετικός στα διάφορα μέρη της χώρας,και σ’αυτή τη διαφορά μπορούμε να δούμε το αποτέλεσμα της απομόνωσης ή της εγγύτητας της επαρχίας τους με την επιρροή της τυραννίας του οποιουδήποτε άρχοντα την περιοχής. Ο βουνίσιος Έλληνας είναι γενναίος,συχνά στα όρια του ηρωισμού, σκληραγωγημένος, δραστήριος, κεφάτος,εραστής της περιπέτειας και της διασκέδασης,είναι φιλόξενος,γενναιόδωρος, ασταθής. Ο Αρβανίτης Έλληνας τολμηρός,συντηριτικός, αντικοινωνικός,αφιλόξενος, σκληρός, ο Μωραΐτης είναι μαζεμένος, άπληστος, υποκριτής,άτολμος(κάτι σαν τον Νικηταρά;;(δικό μου σχόλιο), αλλά είναι παραγωγικός, εγκρατής, καλόκαρδος και φιλόξενος, ο Έλληνας έμπορος είναι δαιμώνιος, τολμηρός,ακούραστος, αλλά επιδέξιος, κομπιναδόρος, ευέλικτος, περιπλανητικός.» (8)


Κλείνοντας θα ήθελα να πω δυο λόγια. Αν πιστεύουμε ότι τον Έλληνα τον κάνει το αίμα του είμαστε πολύ μικροί σαν έθνος. Και απόδειξη ότι το αίμα δεν είναι αρκετό ή δεν είναι αναγκαίο για να είναι κάποιος Έλληνας είναι ο Αρβανίτης. Ο Αρβανίτης που εξακόσια χρόνια τώρα έχει χύσει το δικό του αίμα για την Ελλάδα, ίσως και παραπάνω από ότι του αναλογούσε.
Όμως σωστά χαρακτηρίζει ο Παπαρρηγόπουλος (9) την ιστορική ένωση Έλληνα και Αρβανίτη ως συνοικέσιον, καθώς αυτό το συνοικέσιο είναι μεταξύ κάποιων που έχουν φιλότιμο και μπέσα, και καθώς υπέγραψαν το συμβόλαιο να αποτελούν ένα έθνος δεν παίρνουν τις υπογραφές τους πίσω.






(1)Εισαγωγικάς παρατηρήσεις εν τω εθνογραφικώ χάρτη της Ευρωπαικής Τουρκίας και Ελλάδος,1876
(2) Η.Σκουλίδας,Ο Αναστάσιος Κουλουριώτης,και το έργο του,Συμβολή στη μελέτη των ελληνοαλβανικών σχέσεων(β’ μισό του 19ου αιώνος,Δωδώνη)
(3) Παρνασσός
(4) Παρνασσός Τόμ. 3, Αρ. 4 (1879) Ολίγα περί της Αλβανικής γλώσσης Κ. Χ. Βάμβας
(5) Ιστορία Αλή πασά του Τεπελενλή / Σπ. Π. Αραβαντινού. Συγγραφείσα επί τη βάσει ανεκδότου έργου του Παναγιώτου Αραβαντινού.,σελ.ιη’
(6) Παρνασσός Τόμ. 1, Αρ. 6 (1877)Σύντομος ιστορική μελέτη περί Αλβανίας και Αλβανών Κ. Χ. Βάμβας
(7) Το Αλβανικόν ζήτημα : μελέτη / Λεοντίου Κ. Λεοντίου. Σελ.88
(8) An Historical Sketch of the Greek Revolution,Samuel Gridley Howe,σελ.xxiii
(9)Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ.Ε' ,Παπαρρηγόπουλος Κωνσταντίνος, 583