Αυτές οι φράσεις που κυκλοφορούν σε μερικούς τόπους του διαδικτύου με “ανάγκασαν” να ψάξω λίγο για να δω αν ισχύουν ή όχι. Δεν θα ήθελα να αναφερθώ στους λόγους που κάνουν κάποιους να γράφουν αυτές τις φράσεις και άλλες παρόμοιες, αλλά νομίζω ότι τις περισσότερες φορές γράφονται κακόβουλα με την προοπτική να θίξουν το εθνικό αίσθημα των Ελλήνων λες και οι Αρβανίτες δεν είναι κομμάτι των Ελλήνων…
Αυτοί που θίγονται περισσότερο πιστεύω ότι είναι οι συμπολίτες μας Αρβανίτες που τέτοιου είδους φράσεις τους κάνουν να φαίνονται σαν ένα ξένο προς τον Ελληνισμό, ή Ρωμιοσύνη αν θές, στοιχείο, συγγενεύον περισσότερο με κάποιους καλοπροαίρετους γείτονες μας παρά με “εμάς”(χρησιμοποιώ πρώτο πληθυντικό ως μη Αρβανίτης στην καταγωγή, εννοώντας αυτούς που οι πρόγονοι τους μιλούσαν ελληνικά και μόνο ελληνικά).
Προσπαθώ να συγκεντρώσω μερικά στοιχεία για τη γεωγραφική κατανομή και πληθυσμό των Αρβανιτών στη νότια Ελλάδα απαντώντας στην πρώτη φράση(“Οι μισοί Έλληνες είναι Αρβανίτες”) και ακολούθως την συμμετοχή τους στην Επανάσταση του 21 απαντώντας στη δεύτερη φράση(“Οι Αρβανίτες απελευθέρωσαν την Ελλάδα το ‘21”).
Ταυτόχρονα πιστεύω ότι χρειάζεται να διευκρινίσουμε ποιοι από τους αγωνιστές του 21(από τους “διάσημους”…) είχαν αρβανίτικη καταγωγή, γιατί πολλές ανιστόρητες αξιώσεις γράφονται στο διαδίκτυο.
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με το ερώτημα του πληθυσμού των Αρβανιτών κυρίως τον 19ο αιώνα όταν η γλώσσα μιλιόταν σχεδόν καθολικά από τους αρβανίτικης καταγωγής Έλληνες και ήταν πιο εύκολη η “διάκριση” τους,αρχίζοντας απο το σοβαρό,και όσο είναι δυνατό απαλλαγμένο απο διαδεδομένα παραϊστορικά στοιχεία, βιβλίο του Κ. Μπίρη “Αρβανίτες, οι Δωριείς του νεότερου Ελληνισμού, η ιστορία των Ελλήνων Αρβανιτών”.
Ο Μπίρης (Αρβανίτης ο ίδιος,αν και όχι ιστορικός) στο κεφάλαιο του δημογραφικού απολογισμού τονίζει το μεγάλο λάθος των όσων ξένων(προξένων, περιηγητών) ασχολήθηκαν με αυτό το θέμα οι οποίοι αντιεπιστημονικά εύκολα χαρακτήρισαν το κράμα των γηγενών με τους πάροικους Αρβανίτες που ήταν πια δίγλωσσο ως Αλβανούς. (1)
Ας δούμε τι έγραφε ο Johann Georg von Hahn(Albaneische Studien,1854) o οποίος θεωρείται ο πατέρας της αλβανολογίας και έζησε στην Ελλάδα πάνω από 20 χρόνια αφού από το 1843 ως το 1869 διετέλεσε διαδοχικά ως πρόξενος της Αυστρίας στα Γιάννενα, τη Σύρο και τέλος στην Αθήνα ως Γενικός Πρόξενος. Στον πίνακα που παραθέτει στο προαναφερόμενο βιβλίο αναφέρει κατά τόπο τον πληθυσμό των Αρβανιτών στην Ελλάδα και καταλήγει στο σύνολο των 173.000 Αρβανιτών όταν η Ελλάδα είχε πληθυσμό σύμφωνα με την απογραφή του 1856 1.096.810.
Ο Hahn όμως στο πρόλογό του, τον οποίο έγραψε αργότερα, αναφέρει το λάθος που έκανε να αναφέρει στον πίνακα 10.000 Αρβανίτες στο Σπερχειό και άλλους 5.000 στη Φωκίδα όπου, όπως αναφέρει και ο Μπίρης (2), δεν υπήρχαν καθόλου!!
Αναφέρει μάλιστα στον πρόλογο του ότι πολλοί αμφισβήτησαν τους υπολογισμούς του όπως και αυτός ο Finlay(γνωστός για τα βιβλία του για την Ελλάδα και κυρίως για την Επανάσταση) ο οποίος υπολόγισε τους κατοίκους των περιοχών που μιλιέται η αρβανίτικη σε 100.000(3) και ο οποίος περιέργως στο βιβλίο του (4) ανεβάζει τον αριθμό σε 200.000 χωρίς να δίνει τις κατανομές.
Δεχόμενοι τα γραφόμενα του Hahn ως πιο σημαντικά από κάθε άλλον της εποχής του λόγω των γνώσεων του περί αλβανολογίας και της διαμονής τόσων χρόνων στην Ελλάδα βλέπουμε ότι ο αριθμός των Αρβανιτών περιορίζεται μετά από τις διορθώσεις που έκανε ο ίδιος(ο Hahn) σε 158.000 το οποίο αντιστοιχεί ποσοστό περίπου 14 τοις εκατό του συνόλου του πληθυσμού της τότε ελεύθερης Ελλάδος.
Αναλυτικότερα ο Hahn αναφέρει 55.000 Αρβανίτες στην Αττικοβοιωτία (συν τη Σαλαμίνα) σε σύνολο 116.021 κατοίκων.
Στη νότια Εύβοια αναφέρει 25.000 σε συνολικό πληθυσμό 72.368(όλης της Ευβοίας).
Στην βόρεια Άνδρο(5) αναφέρει 6.000 σε σύνολο κατοίκων του νησιού 19.376.
Στην Αργολίδα με τα νησιά του Αργοσαρωνικού (Ύδρα, Σπέτσες, Πόρος) αναφέρει 47.000 σε σύνολο 75.501 κατοίκων εκ των οποίων οι μονόγλωσσοι ελληνόφωνοι βρίσκονται κυρίως δυτικά και βόρεια του Άργους αλλά και στα δύο κέντρα Άργος και Ναύπλιο.
Επίσης αναφέρει στην Αχαΐα και Κορινθία 15.000 Αρβανίτες σε σύνολο 129.000 κατοίκων. Εκ των όποιων οι της Αχαΐας κατοικούν στα Αρβανιτοχώρια ή Ζουμπατοχώρια στις δυτικές υπώρειες του Παναχαϊκού(καλοκαίρι) και σε μερικά χωρία της πεδιάδος του δήμου Δύμης και Φαρών(χειμώνα). Στην Κορινθία η αρβανίτικη γλώσσα επικρατεί στα ανατολικά αλλά και στην περιοχή του σημερινού δήμου Σικυωνίων(βλέπε αναλυτικότερα παρακάτω).
Για την υπόλοιπη Πελοπόννησο αναφέρει με ερωτηματικό 10.000 Αρβανίτες, οι οποίοι εντοπίζονται σε μικρές συστάδες χωριών όπως των Σουλιμοχωρίων Μεσσηνίας(οι Ντρέδες όπως αποκαλούνται) ,στην περιοχή Ζάρακα, κυρίως, της Λακωνίας και σε κάποια χωριά στον σημερινό δήμο Ηραίας στην Αρκαδία(Παλούμπα κ.α.).
Ο Μπίρης ασχολείται και με τον γεωγράφο Alfred Philippson ο οποίος περιηγήθηκε στην Πελοπόννησο το 1889 γράφοντας το «Zur Ethnographie des Peloponnes ,Pettersmans Mitteilungen»,1890. Αυτός ο συγγραφέας αναφέρει ότι κατάφερε…να υπολογίσει τους Αρβανίτες της Πελοποννήσου και των νησιών της Ερμιονίδος με τον αριθμό των 90.253 Αρβανιτών σε συνολικό πληθυσμό της ίδιας περιοχής 730.000 κατοίκων ήτοι 12% επί του συνολικού πληθυσμού και 9.5% όσον αφορά την Πελοπόννησο. Επίσης υπολογίζει τους Αρβανίτες όλων των περιοχών της Ελλάδας της εποχής του σε 224.000 όταν ο πληθυσμός της Ελλάδας την ίδια χρονιά σύμφωνα με την απογραφή ήταν 2.187.208, που σημαίνει 10% Αρβανιτών επί του συνόλου του ελληνικού πληθυσμού(της ελεύθερης Ελλάδας). Τον ίδιο χρόνο ο δραστήριος γιατρός από την Πάτρα Χ.Π. Κορύλλος έγραψε την «Εθνογραφία της Πελοποννήσου»(Πάτρα,1890) αφού περιηγήθηκε στην Πελοπόννησο και συνέλεξε στοιχεία για τους τόπους που αναφέρει ο Philippson στο βιβλίο του, λαμβάνοντας υπόψη και γνώμες δημάρχων και βουλευτών των εκεί επαρχιών κατέληξε στον αριθμό 71.037(50.352 για την Πελοπόννησο και 20.685 για τα νησιά) που σημαίνει σε σύνολο 730.000 κατοίκων της ίδιας περιοχής ποσοστό 9,5% και 7% για την Πελοπόννησο.
Επίσης το κρατικό Βρετανικό "Handbook of Greece,1918,Naval Staff-Intelligence Division"σελ.72, αναφέρει αναλύοντας την εθνογραφία της Ελλάδος οτι οι Αρβανίτες δεν ξεπερνούν το 1/12 του πληθυσμού(περ.8,5%, την εποχή πριν τις ανταλλαγές πληθυσμού,και χωρίς να συμπεριλαμβάνονται στο Ελληνικό κράτος η Δ.Θράκη και τα Δωδεκάνησα).
Μεγαλύτερο μέγεθος
Ο χάρτης του Philippson, αντιπροσωπεύοντας τις παρατηρήσεις του,τις οποίες γενικά μπορούμε να δεχτούμε ως πραγματικές και μπορούμε να τις διασταυρώσουμε
με τις άλλες πηγές που παραθέτω.
Ο Μπίρης όμως θεωρεί ότι το μεγαλύτερο λάθος που κάνουν οι ξένοι ερευνητές είναι να θεωρούν αυτό το περίπου 10% του Ελληνικού πληθυσμού ως απόλυτα αρβανίτικο μη υπολογίζοντας το συγκερασμό που προηγήθηκε, δηλαδή, των γηγενών ελληνόφωνων με τους αρβανιτόφωνους έποικους. Ο Μπίρης αναφέρει την άποψη του Philippson ότι πολλοί από αυτούς, που θεωρεί Αρβανίτες, έχουν ονόματα και ιδίως επίθετα αποκλειστικά σχεδόν ελληνικά. Μελετάει λοιπόν τον αριθμητικό καθορισμό της αναλογίας επωνύμων στους κοινοτικούς καταλόγους των κατοίκων των αρβανιτόφωνων περιοχών και παραθέτει κάποιες από τις παρατηρήσεις του: επώνυμα
α)από αρβανίτικους χαρακτηρισμούς, Μπάρδης(άσπρος),Σκλέπας(κουτσός),Κούκης(κόκκινος),Πρίφτης(παπάς)Τρίμης(παλληκάρι) κλπ. β)από αρβανίτικα ονόματα,Κόλιας(Νικόλας), Γκίκας(Ακίνδυνος), Γκίνης(Αργύρης), Γκιώνης(Κοσμάς), Νάστας(Αναστάσης) και
γ) καθαρά ελληνικά όπως, Τριανταφύλλου, Οικονόμου, Παπαιωάννου, Αποστόλου, Σωτηρίου,Μοραΐτης,Μανιάτης κλπ.. Τέλος υποστηρίζει ότι η αναλογία ανάμεσα στα επίθετα των Αρβανιτών είναι 40% ελληνικά,35% διφορούμενα και 25% αρβανίτικα.
Ελληνικά επώνυμα βρίσκουμε ακόμα και στους σημερινούς Arberesh της Κάτω Ιταλίας και Σικελίας δηλώνοντας έτσι το μέγεθος της επιμιξίας των Αρβανιτών με των ντόπιων όταν ήρθαν στον Μοριά. Αυτή η επιμιξία έγινε μόλις σε διάστημα δύο γενεών(!). Ο Τίτος Γιοχαλάς στην συνεδρία της 6ης Ιουνίου του 1974 στην Ακαδημία Αθηνών και στην ομιλία του με τίτλο « Επόψεις του Ελληνισμού των αλβανικών κοινοτήτων της Σικελίας» αναφέρει αρκετά ελληνικά επώνυμα Αρβανιτών(Arberesh) της Σικελίας. Αναφέρει λοιπόν τα πλέον συνήθη ελληνικά επώνυμα που βρήκε στα βιβλία του αρχείου ελληνόρυθμου ναού της Martorana και είναι τα εξής: Βαπτισμένος, Διαμάντης, Λογοθέτης, Μυστράς, Κυπαρήσιος, Τηνιακός, Λάσκαρις, Παντελεήμονος, Αρκολαίων, Καντιώτης, Φωκάς, Χρυσόπουλος, Παλαμάρης, Παπαδόπουλος, Κυπριώτης,Ραβδάς. Αλλά και σε άλλες αρβανίτικες κοινότητες της Σικελίας συναντάμε τα επώνυμα: Αγιοβλασίτης,Αργυρόπουλος,Χαλκιόπουλος,Καλύβας,Καλογιάννης,Καλογεράς, Καβαδής, Κεφαλάς, Κοντολέων, Δροσερός, Χρυσόπουλος, Γερογιάννης, Μακρής, Πανταλαίων, Παπαδάς, Παλαιολόγος, Παριώτης, Προβατάς, Ροδιώτης, Σκορδίλης, Σκυλίτζης, Σοφιανός, Θεοδωρόπουλος κ.α.
Ακόμα και η γλώσσα των Αρβανιτών και δη αυτή των Σουλιωτών ήταν γεμάτη από ελληνικές λέξεις, όπως σωστά παρατηρεί και ο Τίτος Γιοχαλάς στο λεξικό του Μάρκου Μπότσαρη(Το αστείο είναι ότι ο άνθρωπος αυτός ο οποίος έγραψε ένα ελληνοαρβανίτικο λεξικό από κάποιους λέγεται ότι δεν ήξερε καν ελληνικά!!!!),εκδοθέν το 1980 και σελ.76-80, ότι σε σύνολο 1494 αρβανίτικων λημμάτων του λεξικού,τα 361 αποτελούν γλωσσικά δάνεια από τη ελληνική, από την τουρκική τα 187, από την ιταλική τα 21 και 2 από άλλες γλώσσες.
Ας αναφέρουμε τα στάδια εποίκισης Αρβανιτών στις ελληνικές περιοχές σύμφωνα με τον Μπίρη (7). Σημειώνει ο συγγραφέας ότι λόγω έλλειψης πηγών για μερικές φάσεις εποικισμού αρκείται, βασιζόμενος σε προηγούμενες περιπτώσεις, στην εκτίμηση του αριθμού των εποίκων κατά την αναλογία της εκτάσεως της χώρας για τη οποία πρόκειται και του πλήθους των χωριών που έγιναν γνωστά ως αρβανιτοχώρια:
Το 1330 ο Μανουήλ Καντακουζηνός έφερε στο δεσποτάτο του Μορέως. . .8000 Αρβανίτες
Το 1383 οι Καταλανοί έφεραν στην Λοκρίδα, στην Βοιωτία και στα βόρεια και τα δυτικά κράσπεδα της Αττικής άγνωστο αριθμό Αρβανιτών. Κατά τεκμήριο εκτάσεως της χώρας αυτής και του πλήθους των χωριών: . . . . . . . . . 20.000 «
Το 1384 ο Νέριος Ατζαιόλης έφερε στην Κορινθία 800 καβαλλαρέους Αρβανίτες ,οι οποίοι με τις οικογένειες τους υπολογίζονται σε: . . . . . .3.200 «
To 1405 ο Θεόδωρος Παλαιολόγος έφερε στο δεσποτάτο του Μορέως. . .10.000 «
Το 1405 ο Κεντυρίων Ζαχαρίας έφερε στην δυτική πλευρά της Πελοποννήσου άγνωστο αριθμό Αρβανιτών. Κατά τεκμήριο έκτασης της χώρας και πλήθος χωριών . .15.000 «
Το 1402 και το 1425 οι Βενετοί έφεραν στην Εύβοια άγνωστο αριθμό Αρβανιτών.
Κατά τεκμήριο εκτάσεως της χώρας και πλήθους χωριών. . . . . .10.000 «
Το 1418 ο Αντώνιος Ατζαιόλης έφερε στα Μεσόγεια της Αττικής άγνωστο αριθμό Αρβανιτών. Κατά τεκμήριο έκτασης και πλήθους χωριών. . . . .15.000 «
Σύνολο 81.200
Η εκτίμηση αυτή του Μπίρη αν και αντιεπιστημονική δεν πρέπει να απέχει πολύ απο την πραγματικότητα αφού ο Βενετός Γενικός Προβλεπτής Stefano Magno στο "Annali Veneti"(7β) αναφέρει οτι ο πληθυσμός των Αρβανιτών στην Πελοπόννησο το 1453 ήταν περίπου 30,000.
Αυτό που σημειώνει ο Μπίρης είναι ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό από αυτούς τους Αρβανίτες που κατέβηκαν στην Ελλάδα μετανάστευσε αργότερα στην Κάτω Ιταλία και είναι αυτών οι απόγονοι Arberesh που τραγουδάνε και σήμερα για τον όμορφο Μοριά(Bukura More) όπου έθαψαν τους πατεράδες τους.
Οι Αρβανίτες αυτοί που συναντάμε στην νότια Ελλάδα αντιπροσωπευόμενοι από τους παραπάνω αριθμούς είναι οι ίδιοι που συναντάμε στην Αιτωλοακαρνανία-Άρτα-Θεσσαλία οι οποίοι μετά από την επικράτηση του Κάρολου Τόκκου εδιώχθησαν και για διάφορους άλλους λόγους για τους «προσωρινά Θεσσαλιώτες», (8) , (9),(10),(10α) ώστε σήμερα να έχουν αφήσει μόνο ορισμένα τοπωνύμια όπως Ζαπάντι ,Κομποθέκρα ,Κριεκούκι κ.α.
Παραθέτω επίσης κάποιες πληροφορίες γύρω από τους Αρβανίτες που είναι πολύ σημαντικές(10 β).

Ο Άγγελος Έμμος,Βενετός κυβερνήτης της Πελοποννήσου κατά τα έτη 1703-1706, χαρακτηρίζει τους Αρβανίτες: « γένος άθλιον, περιορισθέν μετά των οικογενειών αυτών εις τα κρησφύγετα των όρεων, εν πενιχραίς καλύβαις, αποζών εκ των προιόντων των ποιμνίων, ων αυτοί σχεδόν αποκλειστικώς εισίν οι επιμεληταί» . Ο δε διάδοχος του Φραγκίσκος Γριμάνης(1706-1709), επιεικέστερος, αυτά λέει για την Πελοπόννησο γενικά αλλά και για τους Αρβανίτες ειδικότερα προς τη Γερουσία του : « Η Πελοπόννησος κατοικείται υπό Ελλήνων και Αλβανών, τούτων οι Έλληνες, πολυπληθέστεροι,οικούσι τας πόλεις και καταγίνονται εις το εμπόριον και τη ναυτιλίαν,οι δε Αλβανοί οίτινες τοσούτον έχουσι συγχωνευθή μετά των Ελλήνων, ώστε δεν θεωρούνται αποτελούντες ίδιαν φυλήν αλλ’απλώς διάφοροι τάξιν, είσιν ολιγώτερον εύποροι και πεπολιτισμένοι, διάγοντες βίον πλάνητα και νομαδικόν και διαιτώμενοι το μεν θέρος εις τα όρη της Αρκαδίας, τον δε χειμώνα εις την Ηλίδα και την Αργολίδα και τα παράλια του Φαναρίου(Ερμιονίδα,Τροιζήνα και Επιδαυρίαν).»
Πρώτα όμως λίγα λόγια για την καταγωγή των κατοίκων της Ύδρας βασιζόμενος στη βραβευμένη από την Ακαδημία «Ιστορία του εποικισμού της Ύδρας / Τρύφωνος Ε. Ευαγγελίδου».Η καταγωγή των κατοίκων των δύο νησιών (Ύδρας, Σπετσών) είναι παρόμοια οπότε η ιστορία εποικισμού της Ύδρας καλύπτει και αυτή των Σπετσών. Ο συγγραφέας λοιπόν αναφέρει ότι οι πρώτοι κάτοικοι ήταν Αρβανίτες από τις απέναντι ακτές της Πελοποννήσου που έφθασαν στα τέλη του 15ου αιώνα και ότι αργότερα(1540-1574) ήλθαν άποικοι Αλβανόφωνοι(από την Τροιζηνία και το Θερμίσιο) ,κυρίως, αλλά και Ελληνόφωνοι από την Μονεμβασιά. Κατά τους ιστοριογράφους της Ύδρας Γ.Δ.Κριεζή και Α. Μιαούλη(σελ 35-48) από το 1580 ως το 1628 ποιμενικές κυρίως οικογένειες κατέφθασαν από την Πελοπόννησο, το 1635 ήλθαν κάποιες οικογένειες από την Αυλώνα της Αλβανίας, στα μέσα του 17ου αιώνα από την Κύθνο, το 1668 κατέφθασαν ελληνόφωνες οικογένειες από τα Βούρλα της Μικράς Ασίας (11) (όπως αυτή του Γιακουμάκη(σημείωση: ελληνική απόδοση του ονόματος Ιάκωβος και όχι αρβανίτικη που είναι Γκούμας}) , το 1668 ήλθε η οικογένεια των Βώκων(Μιαούληδων) από τα Φύλλα Ευβοίας(χωριό ελληνόφωνο, αρκετά βορειότερα από το όριο αρβανιτοφωνίας που φτάνει μέχρι την Αχλαδερή). Το 1750 και 1762 κατέφθασαν Αρβανίτες από το Κρανίδι και την Ερμιόνη αλλά το κυρίως κύμα ήταν αυτό της εποχής που οι Τουρκαλβανοί , στους οποίους οι Τούρκοι είχαν αναθέσει να “συνετίσουν” τους Πελοποννήσιους μετά τα Ορλωφικά, λυμαίνονταν όλο το Μοριά.
Και άλλες σημαντικές οικογένειες από ελληνόφωνες περιοχές μετοίκησαν στις Σπέτσες , «αρβανιτοποιώντας» και τα ονόματά τους όπως προφανώς και την γλώσσα που χρησιμοποιούσαν στην καθημερινότητά τους. Ο Διομήδης-Κυριάκος Αναστάσιος μας πληροφορεί ότι οι πιο σημαντικοί οικογένεια των Σπετσών οι Μεξαίοι κατάγονταν από το Λεωνίδιο, την «πρωτεύουσα» των Τσακώνων. Οι Ορλοφαίοι(δεν ήταν βέβαια Ρώσοι, αλλά παρατσούκλι που έγινε επίθετο) και οι Λαζαραίοι ήταν Μανιάτες και στα χρόνια του Διομήδη-Κυριάκου τους αποκαλούσαν ακόμα «Μανιάτες». ( 11 α)
Και ο πρωτοπόρος επαναστάτης της Ύδρας που κατάφερε και ξεσήκωσε το νησί ,Αντώνης Οικονόμου ήλκε την καταγωγή του απο την ελληνόφωνη (βλ.Αρβ.και1821 συν.3)} Επίδαυρο Αργολίδας απο την οικογένεια των
Τριχάδων η οποία κατά το έτος 1668 μετανάστευσε στην Ύδρα σύμφωνα με τον Γ.Κριεζή (11β) .

Το 1679 ο περιηγητής De Fleury αναφέρει ότι η Ύδρα είχε 1000 κατοίκους.
Στην περίοδο της Επανάστασης η Ύδρα είχε 16,000 κάτοικους και 10,000 πάροικους απ’όλη την Ελλάδα. (12)
Οι κάτοικοι λοιπόν της Ύδρας λόγω του άγονου του εδάφους της νήσου τους στράφηκαν προς την αλιεία και κατέληξαν στη ναυτιλία καταφέρνοντας έτσι μερικές οικογένειες να πλουτίσουν ειδικά μετά των αποκλεισμό της Γαλλίας του Ναπολέοντα από τους Άγγλους όταν οι Υδραίοι αλλά και άλλοι Έλληνες ναυτικοί κατάφερναν να σπάσουν τον αποκλεισμό και να πουλήσουν σιτάρι από την Ουκρανία σε υψηλότατες τιμές όπως είναι φυσικό.
Έτσι δημιουργήθηκαν πλούσιες και ισχυρές οικογένειες σαν αυτές των Κουντουριώτιδων, Βουλγάρηδων, Μπουμπούληδων(Σπέτσες) κ.α.
Η αξίωση ότι κάποιοι από τους αγωνιστές της Επανάστασης δεν ήξεραν ελληνικά(!!) εκτός από ανιστόρητη είναι και αστεία. Να τι μας πληροφορεί ο Howe (12α):
«Οι απόγονοι των Αρβανιτών όλοι μιλούν αρβανίτικα, όμως στην Ύδρα και στις Σπέτσες δεν υπάρχει άνδρας που να μη μιλάει τέλεια τα ελληνικά, τα οποία έμαθε από την παιδική του ηλικία, παρόλα αυτά μιλούν αρβανίτικα μεταξύ τους.»
Το ίδιο φαίνεται και εδώ:(13) - (14)
Ας φτάσουμε λοιπόν στην συμμετοχή των Υδραιοσπετσιωτών στον Αγώνα που είναι σαφώς υπερεκτιμημένη, μέσα από τα γραφόμενα ιστορικών και απομνημονευματογράφων της εποχής. Το γενικό συμπέρασμα που πιστεύω ότι βγαίνει είναι ότι οι νησιώτες του Αργολικού (με μερικές φωτεινές εξαιρέσεις όπως αυτή του Αντώνη Οικονόμου που ανάγκασε τους “Νοικοκύρηδες” να σηκώσουν επαναστατικά πανιά και ως ανταμοιβή είχε την δολοφονία του στις 16 Δεκεμβρίου του 1821 από ανθρώπους των Νοικοκύρηδων της Ύδρας) είναι ότι κινήθηκαν με ιδιοτέλεια και απαράμιλλο τοπικισμό.

Όπως προανέφερα ο Αντώνης Οικονόμου(Υδραίος) μαζί με τον έτερο Υδραίο Γκίκα(Ακίνδυνο) Θεόδωρου Γκίκα και την βοήθεια Μωραιτών Φιλικών που είχαν καταφύγει στην Ύδρα ώστε να πείσουν τους ντόπιους να ξεσηκωθούν κατάφεραν να αναγκάσουν τους Νοικοκυραίους σηκώσουν την σημαία της Επανάστασης. Αυτοί οι Μωραΐτες ήταν οι Πέτρος Μάρκεζης(Τσάκωνας), Γεώργιος Αγαλόπουλος(Μυστρά), Ν. Σπηλιοτόπουλος(Δημητσάνα), Ι. Στρατηγόπουλος (Λαγκάδια), Παν. Μπεγλής(Ζυγοβίστι) και Γιώργης Μαυρομιχάλης(φυσικά Μανιάτης). (14α)
Φυσικά η…μεγαλύτερη μορφή των Υδραίων ήταν ο Γιώργης Κουντουριώτης… που στάθηκε εμπόδιο εμπρός της ενότητας των Ελλήνων. Τι εννοώ;
Χρυσανθόπουλος Φώτιος - Φωτάκος
Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως τ.Α'
σελ.111
«Η Διοίκησις, ως κοινή μητήρ ,δεν θέλει αδιαφορήσει και εις τας πολεμικάς χρείας, και φθάσαντος του δανείου θέλει σας οικονομήσει αναλόγως. Τα πολεμικά πλοία εξ Ύδρας και Σπετσών δεν εκπλέουσιν ακόμη εξ αιτίας όπου το ταμείον δεν έχει χρήματα να πληρώσει τους ναύτας, άμα όμως φθάσουν τα χρήματα και πληρωθούν οι ναύται θέλουν έβγει ευθύς επειδή είναι έτοιμα [...]
Εν Μύλοις Ναυπλίου τη 27 Μαίου 1824
Ο Πρόεδρος
Γ.Κουντουριώτης»
Τί είναι αυτή η επιστολή; Είναι η πατριωτική απάντηση του Κουντουριώτη προς τους άμοιρους Κασιώτες που έβλεπαν τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο να περιτριγυρίζει το νησί τους. Να η αγωνιώδης έκκληση τους:
«Σεβαστή Διοίκησις
Με μέγιστην βίαν, γράφομεν όλοι οι ομογενείς κάτοικοι της νήσου Κάσου, κλαιόμενοι εις την Σεβαστήν Διοίκησιν, ειδοποιούντες την υμετέραν κορυφήν,ότι τρεις ημέρας έχει σήμερον ο αιγυπτιακός στόλος όπου έχει πλόκον την νήσον ημών,καθ’όλα τα μέρη,μάλιστα την ημέραν της Αναλήψεως μας έκαμε και έναν φοβερό πόλεμο,πλήν χάριτι,δεν εβλάφθη ουδείς των χριστιανών,λοιπόν παρακαλούμεν την Σεβαστήν ημών Διοίκησιν και μητέρα να μας προφθάση βοήθειαν θαλάσσιον και λοιπά,διόνομα και αγάπην του Θεού,κάμετε έλεος δια ημάς τους κατοίκους της νήσου Κάσου,επειδή και η γενναιότης και μεγαλοψυχία ημών είναι μεν πρόθυμοι ,όμως κατά την θαλάσσιον δύναμιν πολύ σας παρακαλούμεν να μας προφθάσετε[...].Ταύτα ιδεάζοντες την Υπέρτατην ημών Διοίκησιν την παρακαλούμεν μετά δακρύων αμέσως και χωρίς αναβολήν καιρού να μας προφθάσετε εις την άνωθεν θαλάσσιον δύναμιν[...]
Εκ Κάσου 1824 τη 17 Μαίου
Όλοι οι κάτοικοι της νήσου Κάσου.»
Φυσικά οι Κουντουριωταίοι είχαν πιο σημαντικά θέματα να τους απασχολούν όπως η καταδίωξη των ληστών(!) που θα πρόδιδαν το έθνος, δηλαδή των Κολοκοτρωναίων, Νικηταράδων και άλλων. (15)
Πιστεύω πως όλοι ξέρουμε τι συνέβη μετά στην απροστάτευτη Κάσο…σφαγές και εξευτελισμοί. Οι Υδραίοι “θρηνολογούντες” στέλνουν αυτό εδώ το γράμμα(16):
«Ενώ θρηνολογούμεν την ανέλπιστον καταστροφήν της Κάσου, πρέπει να ομολογήσωμεν, ότι η προσβολή του εχθρού εκεί διέσωσε τας νήσους μας, τας οποίας ημπορούμε να καταλάβη αιφνιδίως ως εκείνην» (16)
Ανέλπιστον;;; Φυσικά,τα ταμεία δεν ήταν αρκετά για να σωθεί η Κάσος…
Δεν απελπίστηκαν όμως…είδαν και τα θετικά στοιχεία της καταστροφής της Κάσου…:
“… η προσβολή του εχθρού εκεί διέσωσε τας νήσους μας(Υδραίοι προς Σπετσιώτες) ,τας οποίας ημπορούσε να καταλάβη αιφνιδίως ως εκείνην.Εις μάτην όμως και η ειδοποίησις αυτή μας δίδεται δια της θείας πρόνοιας,εάν εισέτι κωφεύσωμεν και φράξωμεν τας αισθήσεις μας.”(17)
Δεν είχαν λεφτά τα ταμεία της Κυβέρνησης; Που πήγαν τα δάνεια;
(17α) «Οι πληρωμές που έγιναν δεν είχαν σχέση με τις αναγκαιότητες του δημόσιου καλού, αλλά εξαρτιόνταν από την επιρροή ατόμων μέλη της Κυβέρνησης. Το μεγαλύτερο μέρος του πρώτου δανείου δόθηκε στους πλοιοκτήτες και ναύτες αυτού που αποκαλούσαν Ναυτικό, και η μερίδα του λέοντος πήγε στους Αρβανίτες της Ύδρας και των Σπετσών. Ο εμφύλιος πόλεμος κατάπιε πολλές δόσεις.»
Το κακό έγινε δηλαδή στην Κάσο αν και θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αν όχι να μετριασθεί η κακοτυχία των Κασιωτών. Ο στόλος όμως αυτός που λεηλάτησε και έσφαξε στην Κάσο δεν θα μπορούσε να μείνει “άπραγος”. Το λογικό ήταν να ξεκινήσει για άλλο μέρος του Αιγαίου και να “συνετίσει” και άλλους νησιώτες.
Οι κεφαλές της Ύδρας είχαν κάποιες πολύ σοβαρές ενδείξεις για τον στόχο του τουρκοαιγυπτιακού στόλου και αυτός ήταν τα Ψαρά. Να οι προειδοποιήσεις:
α.) Ο Γραμματέας του Επάρχου Μυκόνου είχε γράψει στην Ύδρα ότι η αρμάδα του Χοσρέφ πέρασε την 1 του Ιούνη έξω από τα Ψαρά και φουντάρισε στη Μυτιλήνη.(18)
β) Οι γραμματείς της καγκελαρίας του Πόρου οι οποίοι γράφανε στην Ύδρα ότι «Η απόφασις του Χοσρέφ είναι πρώτον δια τα Ψαρά να κτυπήση και έστω εις είδησήν σας»,(19)
γ)Ακόμα και ο στεριανός Ανδρούτσος το είχε προβλέψει απ’τις 20 Απρίλη και είχε ειδοποιήσει το Εκτελεστικό γράφοντας πως “ αυτή η νήσος(Ψαρά) επαπειλείται ιδιαιτέρως φέτος». (20)
Και αυτός ο Λάζαρος ,ο αδερφός του Γιώργη, Κουντουριώτης είχε ειδοποιήσει στις 19 του Μάη τον αδερφό του πως ο Χοσρέφ «ή στην Σάμο θα πάει ή στα Ψαρά».
Ο Νικόδημος(Ψαριανός μπουρλοτιέρης και απομνημονευματογράφος) ανιστοράει ότι ενώ βρίσκονταν κοντά στο Εκτελεστικό κάμποσοι Ψαριανοί παραστάτες προσπάθησαν να μεταπείσουν τους Κυβερνητικούς να μην στείλουν το στόλο στην Κάσο που ήταν ήδη κατεστραμμένη αλλά στα Ψαρά που απειλούνταν «αλλά δεν εισηκούσθησαν» (21).
Για να καταλάβετε πως πολιτέυονταν οι Υδραίοι και ειδικά οι αδελφοί Κουντουριώτες δείτε τι έγραφε σ’αυτό εδώ το γράμμα ο Γιώργης προς τον αδελφό του Λάζαρο για τον Λουμάκη (Ψαριανός παραστάτης που από τον Μορια οδεύοντας προς τα Ψαρά θα πέρναγε από την Ύδρα) :
“Ο Λουμάκης ο ψαριανός διέρχεται αύτοθεν με μίαν γολέταν δια τα Ψαρά. Προς τούτον δείξον μιαν φιλίαν επίπλαστον και υποκριτικήν” (22)
Στις 16 Ιούνη λοιπόν σαλπάρουν από τις Σπέτσες δεκαπέντε καράβια και δύο μπουρλότα και την άλλη μέρα δώδεκα υδραίικα με άλλα δύο μπουρλότα. Που θα πήγαιναν όμως 15 μέρες μετά την καταστροφή της Κάσου; Στην Κάσο; Δεν είναι λογικό θα πεις…και όμως εκεί πήγαν… Να πως το σχολιάζει ο Κόκκινος στην ιστορία του(τ.ζ’,σ.310):
“…η κατά θάλασσα εκστρατεία…γενόμενη δια την Κάσον και δεκαπέντε ολοκλήρους ημέρας μετά την καταστροφήν της υπήρξε μάταια, και προκύπτουν εξ’αυτής πολλά παράδοξα εις βάρος της τότε κυβέρνητικής ηγεσίας” και σε άλλο σημείο(σελ.310) γράφει:
«Το παραδοξότερον ήτο ότι πριν αποπλεύσουν τα πλοία δια την Κάσον ήτο γνωστόν εις την Ύδραν ότι είχεν επισημανθή ο κίνδυνος που διέτρεχον τότε τα Ψαρά.»
Ο Νικόδημος (23) αναφέρει οτι Ψαριανοί παρουσιάζονται στο Εκτελεστικό και λένε «...αφού κατεστράφη η Κάσος η αποστολή των πλοίων εκεί είναι ανωφελής κι έπρεπε να επλέυσει κατά του Τουρκικού στόλου δια να ματαιώσει τους σκοπούς του.[...] Επέμενον εις την έκδοσιν της διαταγής, αλλά θεωρούντες αμετάτρεπτον την απόφασιν του προέδρου ανεχώρησαν άπρακτοι»
Τελικά οι Ψαριανοί δεν μπόρεσαν να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους και η μετέπειτα σφαγή είναι γνωστή.
Οι Υδράιοσπετσιώτες δικαιολογήθηκαν λέγοντας ότι έκαναν σφάλμα....
Ο George Finlay(24) γράφει:
«Είχαμε συχνά περιπτώσεις που ο στόλος έφτανε πολύ αργά για να προλάβει καταστροφές. Εάν η Κυβέρνηση είχε έλλειψη χρημάτων ή αφθονία, εάν η σκηνή της καταστροφής ήταν κοντά ή μακριά η ίδια απάθεια και εγωισμός χαρακτήριζε πάντα τους Αρβανίτες νησιώτες. Στη Χίο, στην Κάσο, στα Ψαρά, στη Σφακτηρία και στο Μεσολόγγι η αμέλεια της Κυβέρνησης και το ιδιοτελές πνεύμα των Υδραίων ήταν εξίσου καταφανή.»
Λίγο πριν τη Σφαγή της Χίου ο Σαμιώτης Λογοθέτης που βρισκόταν στη Χίο μαζί με άλλους Σαμιώτες για να ξεσηκώσει του κατοίκους της βλέποντας τον κίνδυνο σύστησε μια εφορία εφτά προσώπων που παρακάλεσε την κυβέρνηση και τα τρία ναυτικά νησιά να τρέξουν να τους βοηθήσουν. Ενώ τα Ψαρά αποκρίθηκαν αμέσως στην πρόσκληση « βάζοντας πανιά» σε έξι μπρίκια και δεκαέξι μίστικα να περιπολούν το μπογάζι της Χίου εμποδίζοντας τα ασκέρια που μαζεύονταν στο Τσεσμέ να περάσουν απέναντι. Οι…ηρωικές Σπέτσες και Ύδρα μήνυσαν στην κυβέρνηση πως τα καράβια τους δεν ξεκίναγαν εάν δεν τους έδιναν πριν τα έξοδα. «Αν δεν προβλεφθή αυτού ποσότης μετρητών» έγραφε ο Λάζαρος Κουντουριώτης στις 29 Μαρτίου στην κυβέρνηση(25) ότι «είναι αδύνατον να γένη απ’εδώ τίποτε». Η κυβέρνηση(και αυτή Κουντουριώτικη) αποφάσισε να στείλει δύο μορτάρια(ολμοφόρα) με 250 βόμβες και μερικούς ξένους αξιωματικούς « να διευθύνωσι επωφελώς τα της πυροβολικής». Όμως όπως γράφει ο Raybaud(26) «Δυστυχώς όμως χρειάστηκαν δεκατρείς μέρες για να γίνουν οι ετοιμασίες ενώ θα’φταναν τρεις ως τέσσερις το πολύ» και έτσι όταν έφτασαν η Χίος είχε χαθεί. Το αποτέλεσμα της αναλγησίας αυτής σε συνδυασμό με την Τουρκική μανία οδήγησαν όπως όλοι ξέρουμε στις σφαγές που στοίχησαν την ζωη σε 30.000 Χιώτες και την ‘’πώληση’’ 40.000.
Το Μάη του 22’ ο ελληνικός στόλος βρισκόταν κοντά στις ακτές του Καραμπουρνού έχοντας κάποιες αποτυχημένες προσπάθειες των πυρπολικών επικράτησε απογοήτευση. Όταν λοιπόν η αρμάδα του Καραλή ήταν ετοιμή και πανίσχυρη για να διαπλέυσει το Αιγαίο και να τροφοδοτήσει τα τούρκικα ασκέρια του Μοριά οι Σπετσιώτες,που προς τιμήν τους πρώτοι αυτοί σηκώσανε τη σημαία της επανάστασης, εγκατέλειψαν το πόστο τους και επέστρεψαν στο λιμάνι τους… Να τι λένε οι Υδραίοι καπεταναίοι στους «φιλογενέστατους άρχοντες της νήσου Ύδρας» γι’αυτό :
«Με τους Σπετσιώτες δεν εισακουώμεθα παντάπασιν και δεν είναι μόνον αυτό, αλλά μας χαλούν και ημάς αυτοί,συμπεραίνομεν ότι δεν θέλει τους έχομεν συμμάχους την αιτίαν απορούμεν,τι φρονούν αυτοί οι άνθρωποι,δεν ηξεύρωμεν, και εις 5-6 ημέρας θέλει μας απαρατήσουν,ως φαίνεται,επειδή λέγουν ότι ήτον επάνω εις το μήνα να αλλαχθούν,και τα εκουιπάγια(πληρώματα) τους δεν θέλουν να επιμείνουσι. Στοχασθήτε πλέον εις τι ακαταστασίαν είμεθα.
Ανδρέας Βώκου(Μιαούλης)
Γιάννης Βούλγαρης
Λάζαρος Λαλέχος»
Σίγουρα όμως οι Σπετσιώτες φεύγοντας έχασαν ένα φαντασμαγορικό θέαμα που προσέφερε ο Κανάρης και οι υπόλοιποι συντροφοναύτες του πυρπολώντας την τουρκική καπιτάνα με τον καπουτάν πασά Καραλή μέσα. Τον ίδιο σκοπό με τους Σπετσιώτες είχαν και οι Υδραίοι αλλά τους…πρόλαβε ο Κωνσταντής…που τόσο ανιδιοτελής στάθηκε στην διιάρκεια της επανάστασης.
Να τι γράφανε οι ναύαρχοι της Ύδρας προς το νησί τους στις 30 του Μάη :
«Σας είπομεν να χαζιρευθούν τα καράβια αυτού, επειδή και απεράσοντας ο μήνας δεν επιμένουσι πλέον, ότι ετούτα είναι απαλάμιστα και θέλει έλθουμε αυτού να αλλαχθούν,αγκάλα ούτε οι ναύται δεν επιμένουσι.»
Όταν διαβάσει κανείς τι συνέβη εκείνη τη μέρα θα δει ότι μαζι με το μπουρλότο του Κανάρη ξεκίνησε και ο Υδραίος Πιπίνος με το δικό του και παρά τις ηρωικές προσπάθειες του δεν κατάφερε να κάνει ζημιά σε διπλανό καράβι από την ναυαρχίδα αφού οι Τούρκοι κατάφεραν δυστυχώς εγκαίρως να το απομακρύνουν. Ο λόγος που το αναφέρω αυτό είναι ότι αυτό στάθηκε για άλλη μια υδραιοκυβερνητική αδικία εις βάρος των Ψαριανών.
Οι ναύαρχοι σε συνεννόηση με την κυβέρνηση είχαν υποσχεθεί σε όποιο μπουρλότο πετύχει το σκοπό του ότι θα αμοιφθεί με 30.000 γρόσια. Σκεφτόμενοι ποιος πέτυχε το σκοπό του υποθέτουμε ότι η αμοιβή αυτή, που ήταν αναγκαία για την επιβίωση των οικογενειών των ναυτών, δόθηκε στους μπουρλοτιέρηδες του Κανάρη και όμως…Με έγκριση του Εκτελεστικού δόθηκε στους Υδραίους αυτή η αμοιβή (Φωτιάδης,Κανάρης,σ.257) ενώ οι Ψαριανοί πήραν μόνο αυτό ως απάντηση από το Μινιστέριο των Ναυτικών με το υπ’αριθμό 29 και ημερομηνία 28 Ιούνη 1822 έγγραφο απευθυνόμενο προς την φιλογενεστάτην βουλήν των Ψαρών:
«Ας μην παραπονεθή τώρα ουδείς,διότι το κοινόν ταμείον έχει έλλειψιν χρημάτων άμα όπου λάβει θέλει τους τα μετρήσει κατά την δοθείσαν υπόσχεσιν των ναυάρχων, και ας μείνωσιν αμέριμνοι»
Και έμειναν αμέριμνοι…
Ένα άλλο περιστατικό(Φωτιάδης,Κανάρης,σ.317) είναι αυτό που έγινε στις 10 του Αυγούστου όταν οι Ψαριανοί μαθαίνοντας τις προσπάθειες του Τούρκικου στόλου να προσκυνήσουν τα μικρά νησιά του Αιγαίου σπεύδουν στην Ύδρα για να συναντηθούν με τον εκεί στόλο και να κανονίσουν τις μετέπειτα ενέργειές τους. Οι Ψαριανοί καπεταναίοι μιλώντας με τους πρόκριτους τους το μόνο που δέχτηκαν ήταν ειρωνεία για την ψαριανή καταδρομή στο μικρασιατικό Τσανταρλί (όπου οι Ψαριανοί λαφυραγώγησαν την τούρκικη μικρή κωμόπολη). Οι Ψαριανοί αντιπρόσωποι τσαντισμένοι όδευσαν προς το λιμάνι όπου τους περίμεναν Υδραίοι με μαχαίρια και τους πέταξαν στη θάλασσα. Τελικά οι Ψαριανοί κατάφεραν να φτάσουν τα καράβια τους. Μα γιατί έγινε αυτό; Ας αφήσουμε τον Φωτιάδη να πει την εκτίμηση του:
“Μα γιατί φέρθηκαν με τέτοιον τρόπο οι Υδραίοι στους Ψαριανούς; Για την «κακιά αρχή» που κάνανε βγάζοντας τα καράβια τους τον πόλεμο προτού το γκουβέρνο τους μετρήσει τα γρόσια που γύρευαν.”
Να τι λέει και αυτό ακόμα το Εκτελεστικό με έγγραφο του στο Μινιστέριον των Εσωτερικών
Με ημερομηνία 17 Αυγούστου 1823:
“Η Διοίκησις έστειλεν αμέσως εις τας νήσους έγγραφον, προτρεπομένη την ταχίστην έκπλευσιν του στόλου, αλλά οι νησιώται απεκρίθησαν, κατά το σύνηθες, ότι άμα λάβουν τα χρήματα λύουν πανιά τα πλοία των, μόνον οι Ψαριανοί εδείχθησαν και αυθίς γενναίοι πατριώται, και έφθασαν με την αναλογία των πλοίων των εις τον Πόρον»

Κι άλλοι Υδραίοι συνεισέφεραν στην ενότητα των Ελλήνων…
Ένας είναι ο Ι. Ορλάνδος. Σταλμένος από τον Κουντουριώτη να κανονίσει τα των δανείων στο Λονδίνο έστελνε κάτι …ωραία γράμματα που μας έχουν μείνει μέσω του Αρχείου Γιώργη και Λάζαρου Κουντουριώτη.
- «Όλοι εχάρησαν εδώ στην Αγγλία ακούσαντες τον θάνατον του υιού Κολοκοτρώνη, και είπαν, η Έλλας έχει τώρα Διοίκησιν,το ίδιο εφώναξαν και οι εφημερίδες, οι αποστάται πρέπει να θανατώνονται”» (27)
- «Όθεν αν κατά την ευχήν ημών και των φίλων της Ελλάδος(των Άγγλων εννοεί…) η σεβαστή Διοίκησις έκρινεν αυτούς τους φατριαστάς (Κολοκοτρώνηδες) δι’ενός πολεμικού κριτηρίου εις διάστημα 24 ωρών και τους κατεδίκασεν εις θάνατον, και χωρίς να τους πιάση, ο Πρόεδρος θέλει αθανατίσει το ονομά του» (28)
Άξιο αντιπρόσωπο στείλαμε στην Αγγλία…
Παρατηρώντας κάποιος τις αναλογίες αρβανιτόφωνων και ελληνόφωνων Ελλήνων κατά τη διάρκεια της Επανάστασης, αλλά και αργότερα, θα διαπιστώσει μία δυσανάλογη συμμετοχή Αρβανιτών στη Διοίκηση αλλά και στα αξιώματα. Να τι θέλω να πω:
Στις 18 Μαρτίου 1825 αφού ο Κουντουριώτης καθάρισε... την Ελλάδα από τον Θοδωράκη διόρισε Αρχιστράτηγο τον καπετάνιο Σκούρτη που ούτε είχε δει μάχη από κοντά.
Αλλά που βάζεις έναν Υδραίο ναυτικό μέσα στους στεριανούς; Έλεγε στους Στεριανούς τα δικά του τα υδραιοναυτικά «όρτζα πότζα» και αυτοί έλεγαν «Τι λέγει αυτός γαμώ το καυλί του» (Μακρυγ.τΑ,σ.234)....Το αποτέλεσμα ήταν ότι στη μάχη του Κρεμμυδιού οι δύο πλευρές ήταν παρομοίου μεγέθους απο αχρηστία του Σκούρτη έσπασε η γραμμή και χάθηκε η μάχη...πού εύκολα θα μπορούσε να κερδιθεί κάτω απο έναν ικανό στρατήγο.
Οι Ρουμελιώτες φεύγουν και επιστρέφοντας απέναντι βρίσκουν τον Κουντουριώτη στα Νεζερά...ανάμεσα τους ο Καραισκάκης δεν κρατάει τη γλώσσα του και του λέει:
«Ωρέ Κουντουριώτη,άκουγα και νόμιζα πως θα είναι όλο μυαλό το κεφάλι σου. Εσύ όμως έχεις τόσο μυαλό, όσο έχω εγώ σπόρο στ’αρχίδια μου» (28α)
Άλλο ένα περιστατικό που μας περιγράφει ο Δ. Φωτιάδης στο εξαίσιο έργο του:
Στέλνει ο Γιώργης Κουντουριώτης στον αδερφό του Λάζαρο: «Οι Υψηλαντο-Κολοκοτρωνισταί έσβησαν διόλου βλέποντες την ένωσιν του έθνους(!),αι αρχιστρατηγίαι έλειψαν εις το παντελές και μένει όλη η ισχύς εις την Διοίκησην»
Επιτέλους για τους Κουντουριωταίους οι αντάρτες άφησαν ήσυχη την Διοίκηση να κάνει …την δουλεία της.
Το νέο Εκτελεστικό βγάζει με ψήφισμα ότι το Ναύπλιο θα είναι η έδρα του. Μα το Ναύπλιο το κράταγε ο Πάνος ο Κολοκοτρώνης. Στις 6 του Μάρτη το υδραίικο καράβι «Κίμων» με κυβερνήτη τον Μιαούλη(!) μεταφέρει αυτή εδώ τη διαταγή της Διοίκησης στον Πάνο από τους Μύλους του Αργολικού.:
«Η Διοίκησις δια την ευκολωτέραν διάδοσιν των διαταγών της,αίτινες αποβλέπουσιν εις την ευταξίαν και ασφάλειαν της Πατρίδος,μεταβαίνει εις Ναύπλιον.
Όθεν διατάττει:
α)Να ετοιμάσουν ο Φρούραρχος και ο Έπαρχος Ναυπλίου ικανάς οικίας δια κατάλυμα της Διοικήσεως,των υπουργών και της φρουράς της εξακοσιών στρατιωτών.
β)Εντός μίας ώρας να πληροφορησώσι τον της Διοικήσεως αποστελλόμενον άνθρωπον.
γ)Αν παρέλθη η διορία αύτη, η Διοίκησις θέλει λάβει περί αυτών μέτρα διάφορα.
δ)Τα υπουργεία των Εσωτερικών και Πολεμικών να ενεργήσωσι την διαταγήν ταύτην.
Εκ Κρανιδίου τη 6η Μαρτίου 1824
Ο Πρόεδρος
Γ.Κουντουριώτης» (28β)
Στο τελεσίγραφο αυτό ο Πάνος απαντά αρνητικά και ο Κουντουριώτης με προκήρυξη κηρύττει τον Πάνο «αποστάτη και εχθρό του Ελληνικού Έθνους» .Και τότε αρχίζει η πολιορκία με δύο χιλιάδες Κρανιδιώτες και Υδραίους με αρχηγό τον καπετάνιο Σκούρτη...
Να και δύο κρίσεις, του Leake και του Μακρυγιάννη, για τους Υδραίους πριν φτάσουμε στην εξαιρετικής σημασίας κρίση του Φωτάκου:
«Οι υψηλότερες τάξεις των Μοραιτών ισχυρίζονται να έχουν τους Υδραίους σε περιφρόνηση, ως αμαθείς, ανίδεους, αρβανίτικης ράτσας, καλούς ναύτες και έμπορους, αλλά που ξοδεύουν όλα τους τα λεφτά να χτίζουν και να πίνουν στην Ύδρα, όπου συνεχώς φιλονικούν μεταξύ τους.»
«Travels in the Morea: With a Map and Plans, William Martin Leake,σελ.346»
«῾Ο Κουντουργιώτης πῆγε εἰς τὴ Νύδρα κι᾿ ἄφησε εἰς τὸ ποδάρι του τὸν ᾿Αναγνώστη
Οἰκονόμου Νυδραῖο . Τοῦ εἰπα νὰ μοῦ δώσῃ αὐτοὺς τοὺς μιστοὺς νὰ
πλερώσω τοὺς ἀνθρώπους καὶ νὰ λάβω κι᾿ ὅ,τι ἔδωσα. Λέγει τοῦ Παπαφλέσια,
μοῦ δίνει τοὺς παράδες, ὅ,τι μὄκανε· ὅμως νὰ τοῦ χαρίσω τὴς πιστιόλες
μου, ὅτι τὴς λιμπίστη . Τοῦ παράγγειλα κ᾿ ἐγὼ νὰ τοῦ γαμήσω τὸ
κέρατο, ὄχι θὰ τοῦ δώσω τ᾿ ἄρματά μου(!!), ὁποῦ τἄχω ἀπὸ δεκαοχτὼ χρονῶν
παιδί. Τὸν μούτζωσα καὶ δὲν τοῦ ξαναμίλησα. Πῆγε κι᾿ ὁ Κωσταντὴς Λευκάδιος
καὶ τοῦ ζήτησε τοὺς μιστούς, καὶ τοῦ πήρε τὴς πιστιόλες του. Κ᾿ εἶχε
ξύλινες ᾿σ τὸ ζουνάρι του· τὸν ρώτησα καὶ μοῦ τό εἰπε. ῾Ορίστε κι᾿ ᾿Αρβανίτικη
ἀρετή. ῾Ως τώρα εἴχαμε Βλάχικη, Κεφαλλωνίτικη, Φαναργιώτικη· ὁρίστε
κι᾿ ᾿Αρβανίτικη. Νά δικαιοσύνη, νά κυβερνῆται τῶν νέων ῾Ελλήνων!»
«Απομνημονεύματα ,Μακρυγιάννης Ιωάννης,σελ.143»
Η πιο σημαντική μαρτυρία γύρω από τους Αρβανίτες και την συμμετοχή τους στον Αγώνα είναι αυτή του Χρυσανθόπουλου Φώτιου-Φωτάκου που στάθηκε πάντα στο πλευρό του Γέρου και έγραψε εξαιρετικά απομνημονεύματα που θεωρούνται “προέκταση” αυτών του Κολοκοτρώνη αφού ήταν πάντα δίπλα του και σαν φίλος και σαν υπασπιστής του. Εκπροσωπεί τον Μωραΐτικο λαό και τις απόψεις του γενικώς.
Τι γράφει; (29)
{...Τοιαύτα έλεγαν εις τους ξένους, οίτινες ευκόλως επείθοντο, και ένας, ένας ήρχετο και επροσκολλάτο εις τον ένα και εις τον άλλον εξ αυτών, ο μεν δηλ. εις τον Μαυροκορδάτον, ο δε εις τον Νέγρην, και ο άλλος εις άλλον, εις τον Δημήτριον Υψηλάντην όμως δεν επλησίαζαν, διότι αυτός ήτο ενωμένος με το στοιχείον τού τόπου, και διά τούτο δεν τον εμπιστεύοντο ούτε ο Νέγρης, ούτε ο Καρατσάς, ούτε ο Μαυροκορδάτος. Κατά δυστυχία όμως με τούς τελευταίους τούτους εσυμφώνησαν όλη η φυλή των Αλβανών- Ελλήνων-Σουλιωτών(σημ.-Αρβανιτών δηλαδή-), και πρώτη όλων τούτων η νήσος Ύδρα έδωκεν εις αυτούς την ηθικήν και υλικήν δύναμιν. Όσον και αν θέλη τις να εξυμνήση τον ηρωϊσμόν και τον πατριωτισμόν της φυλής αυτής, θα την εύρη πάντοτε να αγαπά μάλλον τα υλικα συμφέροντα, παρά την αθάνατον δόξαν. Εντεύθεν και από αυτούς όλους έλαβαν την αρχήν των και εγένοντο εις τον τόπον όλα τα γνωστά δυστυχήματα τών εμφυλίων πολέμων,και των άλλων ταραχών. Οι γνήσιοι Έλληνες θέλοντες να φανούν ανώτεροι και ανεκτικώτεροι δια τον γενικον σκοπόν, και να μη κατηγορηθουν ως αποκλειστικοί, ηθέλησαν να δεχθούν, και εδέχθησαν και απο όλα τα τμήματα πληρεξουσίους επί ψιλώ ονόματι και χωρίς να έχουν και πραγματικόν πληθυσμόν . Ούτοι ούτε φόρους επλήρωναν, ούτε αγγαρείαν καμμίαν έκαμναν, ούτε στρατιώτας έδιδαν, ούτε βάρη υπέφεραν, ούτε την παραμικραν δούλευσιν έκαμναν χωρίς να πληρωθούν. Όλα τα βάρη και τας βασανους του αγώνος οι εντόπιοι τας υπέφεραν μόνοι. Ούτοι ενεργούσαν γενναίως απαθώς και αδόλως, εκείνοι δολίως, υπούλως και πονηρώς εβουλεύοντο, ώστε κατώρθωσαν και απέκτησαν δικαιώματα, εδυνάμωσαν, έλαβαν την πλειοψηφίαν εις την διοίκησιν, και έσπρωξαν τούς έντοπίους έξω τών πολιτικών πραγμάτων. Το πνεύμα αυτό εξακολούθει τότε, το αυτό πνεύμα και η αυτή ενέργεια εξακολουθεί όλον ένα και έως της σήμερον(30). Ένεκα δε τούτου γεννάται η δυσπιστία μεταξύ τών Έλληνικών τμημάτων, και προέρχονται όλα τα κακά εις το Έθνος.
Ενταύθα η πολιτική ραδιουργία ευρίσκει άφθονον τροφήν, η δε εθνική πρόοδος οπισθοδρομεί. Τέλος πάντων άρχισαν να συνέρχωνται οί πληρεξούσιοι και των δύο μερών, καί οι μεν ώρισαν ως τόπον συναθροίσεως το Κρανίδι και το Καστρί τής Έρμιόνης, το δε άλλο μέρος του Ύψηλάντη και Κολοκοτρώνη το Ναύπλιον....}
Περιεκτικά ο Φωτάκος μας δίνει την κατάσταση που επικρατούσε και δίνει οριστική απάντηση σε όσους, λίγους βέβαια, μιλούν για αρβανίτικη καταγωγή του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη._
Αυτοί λοιπόν ήταν οι Υδραιοσπετσαίοι ,δείτε την συνεισφορά τους, κρίνετέ την και κάντε μία σύγκριση όσο αδόκιμη και αν είναι με την συνεισφορά των Ψαριανών, των μπουρλοτιέρηδων τους που αυτοί κυρίως έκριναν τον Αγώνα στη θάλασσα, και πρωτίστως του Κωνσταντή του Κανάρη που στάθηκε από τους λίγο τόσο ανιδιοτελείς αγωνιστές εκείνη την εποχή.
συνεχίζεται...
(1) «March 17—I am informed that Poros contains 1300 houses, and 10,000 inhabitants; but this is probably an exaggeration. It will always be a place of some importance, on account of its excellent harbour. The inhabitants are almost all employed in maritime pursuits.
Albanian is the language of domestic life, but Modern Greek is universally understood.». Researches in Greece and the Levant, John Hartley,σελ 53.
«Lygurio must be placed somewhere near Lessa, the fort which served as the frontier of Argolis and Epidauria: this place has been described as opposite to Mount Arachne. We thought that its remains could be traced among some ruins which are passed on the
left, just before arriving at Lygurio. This last village contains about a hundred houses, and is inhabited by Albanian and Greek peasants: the Cogia-bashee, or head man of the village, gave us a good lodging, and treated us with hospitality; his name was Conctantine Caloudi.»
Recollections of a Classical Tour Through Various Parts of Greece, Turkey ...Peter Edmund Laurent,σελ 131
«On our departure from the fountain the road ran through vineyards and olive groves, and proceeding through some fields of cotton, tobacco, and Indian corn, brought us to Keratea; a large village, two hours from Port Raphte, and eight from Athens. It is situated near the eastern foot of Hymettos. The inhabitants are Greeks, Albanians, and Turks ; and the surrounding country is fertile, and well cultivated.» Classical and Topographical Tour Through Greece, During the…Dodwell,σελ 533
(2) Κ. Μπίρη “Αρβανίτες, οι Δωριείς του νεότερου Ελληνισμού, η ιστορία των Ελλήνων Αρβανιτών”σελ.333
(3)Johann Georg Von Hahn, Albanesische Studien, Jena 1854,σελVI,14.31.32
(4)A history of Greece, G.Finlay, Β’ εκδ., τομ VI σελ 28
(5)«Ολόκληρα χωριά μέχρι σήμερον ανήκουσιν εις τους Αρβανίτες κατοίκους: Αμόλοχος,Απροβάτον,Βουρκωτή,Γαύρειον,ΕπάνωΓαύρειον, Καλυβάρι, Κατακαλαίοι, Κατάκοιλοι,Κουμάρι,Παλαιστού,Φελλός κ.α. οι δε εν αυτοίς πρότερον οικούντες Έλληνες(Ρωμαίοι) εξηλαβανίσθησαν μένει όμως το όνομα των παλαιών κατοίκων : Ελληνικάδες και Ρωμαίικα,σωζόμενων μόνον των Βυζαντινών ονομάτων, επικρατούντων όμως των Αρβανιτών ανδρών και γυναικών και τοπονυμίων εις ίζα ή έζα ληγόντων.»
Α.Μηλιαράκη,Άνδρος,Κέως σ.40,41,81,133./ «Ιστορία του εποικισμού της Ύδρας - Τρύφωνος Ε. Ευαγγελίδου»,σελ.22
(6) Κ. Μπίρη “Αρβανίτες, οι Δωριείς του νεότερου Ελληνισμού, η ιστορία των Ελλήνων Αρβανιτών”σελ.336
(7) Μπίρη…σελ 337
(7α) Ερα Βρανούση,DEUX DOCUMENTS BYZANTINS INÉDITS SUR LA PRÉSENCE DES
ALBANAIS DANS LE PÉLOPONNÈSE AU XVe SIÈCLE,ΟΙ ΑΛΒΑΝΟΙ ΣΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ, ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ,σελ.273.
(8) Ανωνύμου, Πανηγυρικός εις Μανουήλ και Ιωάννην Η’ Παλαιολόγους, στο Σπ.Λάμπρου, «Παλαιολόγεια και Πελοποννησιακά»,τομ.Γ’, Αθήνα 1926,σελ 194.
Not with standing this, it did not make a conspicuous figure in the actual struggle, owing to the jealousy of three parties, which balanced each other, and prevented an union against the Turks : however, at the commencement of this year, the Agrafiotes acted with some
degree of vigor, and they and the Aspropotamites, under the Captains Stournaris and Karaiskaki, pushing their incursions into Thessaly, as far as the gates of Trikkala, obliged the governor of that province to conclude an armistice with them.
*In Etolia, Veuetiko, Apokouro, Karpenisi, Agrafa, Kravari,
Vlokhos, and Zygo8 ; in Acarnania, Xeromeros, Valtos, Aspropota-
mos, (or Parachelois,) and Vonizza ; the Greeks now pretend that the
Christian population amounted to 86,000, which seems incredible.
History of the Greek Revolution: And of the Wars and Campaigns, Gordon. σελ.29
(10)When the sultans became the lords and protectors of Agrapha, it had long been engaged
in hostilities with the Frank dukes of Athens and with the despots of Epirus. Its relations with the Ottoman government were friendly, and its armatoli guarded the passes of Mount Pindus between Thessaly and Epirus, as they had done for ages under the Byzantine emperors. The population of Agrapha is of the Greek race, without the admixture of Bulgarian, Albanian, and Vallachian blood which pervades the neighboring districts. It appears, indeed, to have successfully resisted the great Sclavonian colonization
of Greece during the transformation of the Roman into the Byzantine empire, which implanted new geographical names on the rest of Greece.
History of the Greek Revolution V1, George Finlay,V1,27
(10α)Και ο Λάμπρος Κουτσονίκας,ο γνωστός Σουλιώτης αγωνιστής, γνώστης των ηπειρωτικών πραγμάτων,αναφέρει στη Γενική Ιστορία του οτι ολόκληρη η επαρχία Άρτας κατοικείται απο Έλληνες( λαλούντες την Ελληνικήν),Γενική ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως ,Λάμπρου Κουτσονίκα Ταγματάρχου, τ.1,σελ,101. Εξαίρεση αποτελούν οι 200 οικογένειες Οθωμανών και Εβραίων που κατοικούν στην περιοχή. Η επαρχία Άρτας περιελάμβανε περίπου 30 με 40.000 κατοίκους, σύμφωνα με τον Κουτσονίκα.
10
(11)
ΟΙ ΤΟΥΜΠΑΖΑΙ Ἤ ΤΟΥΜΠΑΖΙΔΕΣ [353]
« Ἡ μὲν οἰκογένεια τῶν Τουμπάζιδων εἶναι μία ἐκ τῶν ἀρχαίων ἐν Ὕδρᾳ. Μετῴκησε δ' ἐκεῖ τῷ 1668 ἐκ τῆς κωμοπόλεως Βουρλᾶ τῆς Σμύρνης, κατὰ Κριεζῆν καὶ
ἐκαλεῖτο πρότερον οἰκογένεια Γιακουμάκιδων. Ὁ μὲν πατὴρ τῶν ἀδελφῶν Γιακουμάκη (Ἰακώβου καὶ Ἐμμανουὴλ Τουμπάζη) ἐκαλεῖτο Νικόλαος καὶ μέχρι τοῦ 1816,
ὑπεγράφετο Νικόλαος Γιακουμάκης· οἱ δὲ υἱοὶ ἔλαβον τὸ ὄνομα Τουμπάζιδες ἔκ τινος πατρικοῦ πλοίου, ἀνήκοντος εἰς τὸ εἶδος τῶν καλουμένων τότε Τουμπάζια·
ἡ δὲ μήτηρ αὐτῶν ἐκαλεῖτο Ἄννα, καὶ κατήγετο ἐκ μιᾶς τῶν ἀρχαίων οἰκογενειῶν τῆς, τῶν Σεῤῥῶν ἢ Μαραϊτῶν, μεταναστευσάσης εἰς Ὕδραν τὸ 1641 ἐκ κώμης τινος τῆς Τροιζῆνος.»
(Τομπάζηδες) 357
« Τὴν ἔλλειψιν τῆς ἐκπαιδεύσεώς των ἀμφότεροι οἱ ἀδελφοὶ προσεπάθουν ν'ἀντισταθμίσωσι, παιδαγωγοῦντες καλῶς τὰ τέκνα των, οὐδέποτε ὁμιλοῦντες αὐτοῖς τὴν
ἀλβανικὴν γλῶσσαν, καὶ ἀποστείλλαντες αὐτὰ πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως καὶ διαρκούσης αὐτῆς εἰς Λιβόρνον, Ἀγγλίαν καὶ Ἐλβετίαν, ἵνα σπουδάσωσιν· ἔλαβον δὲ μέρος
μετ' ἄλλων συμπολιτῶν των εἰς τὸ νὰ προσκαλέσωσιν εἰς Ὕδραν διδασκάλους καὶ νὰ συστήσωσιν ἐν αὐτῇ σχολεῖον ὑπὸ τὴν διεύθυνσιν τοῦ Δημ. Κούλλα.»
Βίοι Παράλληλοι των επί της Αναγεννήσεως της Ελλάδος Διαπρεψάντων Ανδρών, τ.Δ'
Γούδας Αναστάσιος
( 11 α)Περί της αρχαίας ονομασίας της νήσου Πέτσας.Διομήδης-Κυριάκος Αναστάσιος
Σελ.5
«Οι Μεξαί κατάγονται εκ Λεωνιδίου, συγγενεύοντες μετά του ζώντος Κώστα Χατζή Παναγιώτου.
Οι Ορλόφαι και Λάζαροι εκ Μάνης, διατηρούντες την επωνυμίαν Μανιάται.»
(11β) Ιστορία της νήσου Ύδρας προ της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821,σελ.14, Γ.Δ.Κριεζής
(12) «Ιστορία του εποικισμού της Ύδρας - Τρύφωνος Ε. Ευαγγελίδου», σελ. 36
(12α)An Historical Sketch of the Greek Revolution,Samuel Gridley Howe,σελ.220
(13) «The Albanian language is used to a considerable extent in common discourse, and they
say this is true of 15 or 20 villages on the plain." In the southern towns of Argolis, and on the neighboring islands of Spetses, Hydra and Poros, this language is still more extensively employed, but with too little purity to make the Albanian version of the New Testament
very intelligible to the people. The modern Greek language,however, is understood by nearly all the inhabitants whatever be their descent.»
Observations Upon the Peloponnesus and Greek Islands, Made in 1829 Rufus Anderson - Σελίδα 74
(14) «Albanian is the language of domestic life, but Modern Greek is universally understood.». Researches in Greece and the Levant, John Hartley,σελ 53.
(14α) Φωτιάδης Δ.,Επανάσταση 21’,τομ 2,σελ.46
(15) “Δια τον Θεόν Πελοποννήσιοι!...Έως πότε θα είσθε αμφιρρεπείς μεταξύ της νομίμου διοικήσεως σας και των ληστών, οι οποίοι, αν τους αφήσετε να καταπίνωσι τα εθνικά άπαντα,είναι έτοιμοι να πωλήσωσιν και το αίμα σας και το αίμα των παιδιών σας εις τον αίμα διψώντα Σουλτάνον.”
«Φίλος του Νόμου»(αριθ.21-1824),εφημερίδα της Ύδρας
(16) Αρχείον Ύδρας,τ.Γ,σ.206
(17) Αρχείο Ύδρας,τ.Γ,σ.206
(17α) History of the Greek Revolution V2,George Finlay,σελ.38
(18) Αρχείον Ύδρας,τ. ι’,σελ.200
(19)Αρχείον Ύδρας,τ. ι’,σ. 169
(20) Φωτιάδης, Επανάσταση 21,τΒ,σελ420
(21) Νικόδημος, Υπόμνημα Νήσου Ψαρών ,τ. α’, σελ. 429
(22) Φωτιάδης,Κανάρης,σελ.378
(23) Νικόδημος, Υπόμνημα της νήσου Ψαρών.τΑ,σ429
(24) History of Greek Revolution.σελ71-72
(25) (Φωτιάδης,Κανάρης,σ.173)
(26) Raybaud, Memoirs sur la Grece,τ.β’,σ.210)
(27) Αρχείο Λάζαρου και Γιώργη Κουντουριώτη, τ. δ’, σ. 146
(28) id. τ.δ’,σελ.149
(28α)Φωτιάδης,Καραισκάκης,έκδ Α,σελ 229
(28β) Φωτιάδης,Επαν.21,τΒ,σελ397-8
(29) Χρυσανθόπουλος Φώτιος-Φωτάκος, Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως τ.Α', 470
(30) «The Bavarian troops received higher pay than the Greek.Bavarian captains, and we believe lieutenants, were advanced to the rank of colonels, while Greek officers and Philhellenes,were reduced from colonels to captains. The Bavarian officers received also larger allowances than the Greek. This was the first cause of the complaints of the Greeks and Philhellenes, against what was called the Bavarian system in the army. A complete
re-action, as in most cases of flagrant injustice, has now taken, place; the irregular Albanians enjoy now as much favour, as the Bavarians did three years ago. Is either system just, reasonable, or rational, or likely to be permanent ?»
The Helenic kingdom and the Greek nation,George Finlay,σελ 7
update:23/05/09
Κάθε φορά που θα θέλετε να κάνετε copy σε μεγάλα κομμάτια των γραφομένων πρέπει να παραθέτετε και την διεύθυνση του blog http://kleftouria.blogspot.com/